ΜΟΙΡΑΣΟΥ ΤΟ ΣΤΑ SOCIAL MEDIA
Η φωτογραφική εικόνα αποτυπώνει τη στιγμή, καταγράφει το συμβάν, λειτουργεί ως αφορμή για προβληματισμό και κινητοποίηση, ανασύρει και διηγείται ιστορίες από μακρινά αλλά και κοντινά μέρη. Με τις συνέπειες της πρόσφατης υγειονομικής κρίσης παντού παρούσες, με τα ακραία καιρικά φαινόμενα να καταδεικνύουν την ευθύνη μας απέναντι στη Γη που δεν προστατέψαμε αρκετά, με πολέμους, βία και αναταραχές σε πολλά σημεία του πλανήτη, η φωτογραφική εικόνα δηλώνει παρούσα για να καταργήσει σύνορα και αποστάσεις, να ενεργοποιήσει την σκέψη και να φωτίσει νέους και τόσο αναγκαίους, φωτεινούς δρόμους.
Με διαχρονικό στόχο να βρίσκεται στην αιχμή των διεθνών συζητήσεων για το φωτογραφικό μέσο, πορεία που κινήθηκε παράλληλα αλλά και εντός των εικαστικών τεχνών, η φετινή Thessaloniki PhotoΒiennale συστήνεται ξανά στο κοινό από τις 10 Οκτωβρίου 2023 έως τις 11 Φεβρουαρίου 2024 με ένα πλούσιο πρόγραμμα 25 εκθέσεων σε 19 χώρους στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα, με τη συμμετοχή 100 και πλέον φωτογράφων και καλλιτεχνών από 18 χώρες. Το φετινό πρόγραμμα φιλοδοξεί να παρουσιάσει τις διαφορετικές εκφάνσεις του φωτογραφικού μέσου –φωτοδημοσιογραφία, φωτογραφία ντοκουμέντο, ιστορική φωτογραφία, σύγχρονες πρακτικές των μέσων καταγραφής της εικόνας– να ενδυναμώσει και να μετασχηματίσει τους πολίτες και τις κοινωνίες που τους περιβάλλουν. Εκθέσεις ιστορικές και σύγχρονες, ομαδικές και ατομικές, πρωτοεμφανιζόμενων και καταξιωμένων φωτογράφων, μαζί με παράλληλες δράσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, ξεναγήσεις αποτελούν μια σημαντική καλλιτεχνική πρόταση για τους τέσσερις μήνες που ακολουθούν.
Η Thessaloniki PhotoΒiennale 2023, διοργάνωση του MOMus, σε επιμέλεια και συντονισμό του MOMus-Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, υποστηρίζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού καθώς και από πολιτιστικούς φορείς, χώρους και οργανισμούς της πόλης και της χώρας.
Στη φετινή διοργάνωση, την κεντρική έκθεση με τίτλο «Το φάντασμα του λαού» επιμελείται ο διεθνούς φήμης Βρετανός ιστορικός τέχνης, φωτογράφος και επιμελητής Julian Stallabrass. Διαρθρωμένη στους χώρους του MOMus-Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και του MOMus-Πειραματικού Κέντρου Τεχνών (20.10.2023-11.02.2024), η έκθεση διερευνά τις πολλές διαφορετικές πτυχές του λαϊκισμού μέσα από τη φωτογραφία και το βίντεο. Καθώς το φάντασμα του λαϊκισμού στοιχειώνει τον πλανήτη, πολλοί καλλιτέχνες έχουν εξερευνήσει τις πολυάριθμες διαστάσεις του φαινομένου: πώς και εάν θα πρέπει να αναπαρίστανται ο «λαός» (εάν θεωρήσουμε ότι υφίσταται ως έννοια), η δημοκρατική εξουσία, η φύση των χαρισματικών ηγετών, η λαϊκή διαμαρτυρία και εξέγερση. Το φωτογραφικό μέσο, που από τη γέννησή του υπήρξε στενά συνυφασμένο με την πολιτική και τη μαζική συμμετοχή, εύλογα βρέθηκε στο επίκεντρο αυτής της καλλιτεχνικής διερεύνησης, που έχει πάρει πολλές διαφορετικές μορφές – τεκμηριωτική, επιτελεστική, σατιρική, εννοιολογική.
Κώστας Καψιάνης
Από τη σειρά «Bliss»
Το σύνολο των ατομικών εκθέσεων και το πρόγραμμα της φετινής διοργάνωσης ξεκινάει με τις εκθέσεις δύο πρωτοεμφανιζόμενων φωτογράφων μετά την ανοιχτή πρόσκληση που απηύθυνε στην καλλιτεχνική κοινότητα η διοργάνωση την περασμένη άνοιξη. Η Αλεξάνδρα Ρίμπα («Between cities and skies», Stereosis School of Photography (SSP), 10.10.2023-15.01.2024) καθηλώνει τον θόρυβο πάνω από την πόλη σε ένα ιδιαίτερο φωτογραφικό αποτύπωμα, ενώ ο Γιάννης Ζινδριλής («A Long Saturday», esp+ gallery / ΙΕΚ ESP, 10.10.2023-15.01.2024) εντοπίζει την ακινησία και τη δυσκολία προσδιορισμού και αρμονίας μας με τον γύρω τόπο.
Έκθεση Between Cities and Skies
Αλεξάνδρα Ρίμπα
Stereosis School of Photography (SSP) / 10.10.2023-15.01.2024
Τον κύκλο των ιστορικών εκθέσεων ανοίγει μια μεγάλη παραγωγή, που αφορά την ιστορία της οικογένειας Ντιλντιλιάν κατά τις τελευταίες δεκαετίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και μετά, από τις πόλεις της Ανατολίας Σεβάστεια (Σίβας), Μερζιφούντα, Σαμψούντα και τις γύρω κοινότητες μέχρι την Ελλάδα, τη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, μιας οικογένειας που διασταυρώνεται και με την ιστορία του Κολλεγίου Ανατόλια. Στην έκθεση «Η φωτογραφική οδύσσεια της οικογένειας Dildilian: από την Ανατολία στη Δύση» (Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, 11.10.2023-11.02.2024) αντικείμενα από το πλούσιο αρχείο της οικογένειας, μαζί με εικόνες και τεκμήρια από το Τμήμα Βιβλιοθηκών και Αρχείων του Κολλεγίου Ανατόλια, λειτουργούν ως ίχνη πορείας για ένα ταξίδι στον χώρο και τον χρόνο. Στον ίδιο κύκλο εντάσσεται και η έκθεση του Martin Barzilai «Ghost Cemetery» στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης (17.10-10.12.2023). Φωτογραφίες από σημεία της πόλης ή και κατοίκους της συνθέτουν την ιστορία του χαμένου, κατεστραμμένου και λεηλατημένου εβραϊκού νεκροταφείου της πόλης, τα απομεινάρια του στην πόλη και συγχρόνως ένα μέρος από την ιστορία της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης.
Έκθεση Ghost Cemetery
Martin Barzilai
Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης / 17.10-10.12.2023
Ο «Κάμπος» της Χίου, με τις περιόδους άνθησης και παρακμής, πρωταγωνιστεί στην ομότιτλη έκθεση του Στρατή Βογιατζή (Αγιορειτική Εστία, 12.10-18.11.2023), στην οποία αντηχεί το πνεύμα του τόπου, η αλληλεπίδρασή του με τα ζώα και το τοπίο, η διείσδυση της φύσης στον πολιτισμό, καθώς και του πολιτισμού στη φύση σε μια εξίσωση που γίνεται όλο και πιο δυσεπίλυτη. Αντίστοιχα, η αναδρομή στο έργο του πρόωρα χαμένου φωτοδημοσιογράφου Νίκου Γιακουμίδη επιχειρείται στην έκθεση «Νίκος Γιακουμίδης (1963-2022): μια μικρή αναδρομή στο έργο του» (Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης,12.10-30.11.2023). Ο ίδιος κάλυψε για τρεις και πλέον δεκαετίες σημαντικότερα γεγονότα που απασχόλησαν τη Θεσσαλονίκη, την ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Ελλάδος αλλά και τη χώρα στο σύνολο, ενώ οι εικόνες-σύμβολα που παρήγαγε αποτέλεσαν μαρτυρίες μιας ταραγμένης εποχής και πηγή έμπνευσης για τις νεότερες γενιές φωτοδημοσιογράφων.
Νίκος Γιακουμίδης, Παιδιά χαζεύουν ελικόπτερο του ΝΑΤΟ, Σκόπια, Ιούνιος 2003
Έκθεση Νίκος Γιακουμίδης (1963-2022): μια μικρή αναδρομή στο έργο του
Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης / 12.10-30.11.2023
Δύο γκαλερί στη Θεσσαλονίκη παίρνουν τη σκυτάλη στο πρόγραμμα της Thessaloniki PhotoΒiennale 2023. Στην έκθεση «Κάνα δυο φωτογραφίες» (The Eye Altering, 13.10-10.11.2023) ο Δημήτρης Μουγκός μοιράζεται μαζί μας ένα φωτογραφικό λεύκωμα και συγχρόνως in situ φωτογραφικό περιβάλλον, με τις κοινές εμπειρίες αδελφικών φίλων, την ατμόσφαιρα των συναυλιών και τα αντικείμενα που άφησαν πίσω οι θεατές, τις μαρτυρίες-αφηγήσεις του πολύ γνωστού ράπερ Λεξ, μαζί με φωτογραφικές λήψεις από τη διαδικασία της εκτύπωσης ενός βιβλίου. Ο Βασίλης Νεμπεγλεριώτης μας συστήνει τον θεσσαλικό κάμπο στην έκθεση «Ιστορίες του κάμπου» (Γκαλερί Toss, 13.10-10.11.2023). Οι φωτογραφίες του γίνονται τεκμήρια της εντατικής γεωργίας που άλλαξε βαθιά τον ανθρώπινο πολιτισμό στην περιοχή, της ευμάρειας και της ανισότητας που επικράτησαν στον ίδιο τόπο τις τελευταίες δεκαετίες και τραγικά πλέον τεκμήρια μιας άλλης εποχής και ενός άλλου τοπίου που δεν είναι πια ίδιο, μετά τις πρόσφατες πλημμύρες εκεί που θα επαναπροσδιορίσουν αναπόφευκτα τον χώρο.
Βασίλης Νεμπεγλεριώτης, Περιοχή Κοιλάδας, 2021, από τη σειρά Ο Κάμπος
Έκθεση Ιστορίες του κάμπου
Γκαλερί Toss / 13.10-10.11.2023
Φέτος για πρώτη φορά η Thessaloniki PhotoΒiennale 2023 κατεβαίνει στην Αθήνα και η φωτογραφία συναντά τη γλυπτική σε ένα μουσείο αφιερωμένο στη γλυπτική έκφραση, το MOMus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά στο Θησείο, με την έκθεση «Συζυγία. Στέρεο φως & άχρονη κίνηση» του Απόλλωνα Γλύκα και Ηλία Σιψά (13.10.2023-07.01.2024). Ο χρόνος, η εικόνα, τα υλικά, η κίνηση και το φως δημιουργούν ένα πολυδιάστατο εικαστικό περιβάλλον, με την τρισδιάστατη γλυπτική να συνομιλεί με τη δισδιάστατη φωτογραφία και τις προοπτικές των δύο τεχνικών να διευρύνονται δημιουργικά.
Ηλίας Σιψάς, Triple, 2019, φιλμ κολάζ, μεταβλητές διαστάσεις
Έκθεση Συζυγία. Στέρεο φως & άχρονη κίνηση
Απόλλωνας Γλύκας – Ηλίας Σιψάς
MOMus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά / 13.10.2023-07.01.2024
Στο MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη στη Θεσσαλονίκη από τις 14.10.2023 έως τις 07.04.2024 παρουσιάζονται τα «Γυμνά» του Emmanuel Rudzitsky, κατά κόσμον Man Ray (1890-1976). Η έκθεση φιλοξενεί 38 από τις πιο χαρακτηριστικές φωτογραφίες γυμνών μοντέλων του Αμερικανού καλλιτέχνη, γνωστού για το φωτογραφικό του έργο και την ανάμιξή του στα κινήματα του ντανταϊσμού και του υπερρεαλισμού. Η έκθεση εντάσσεται στο πρόγραμμα του 58ου Φεστιβάλ Δημητρίων και οι εικόνες παραχωρούνται από το MAN RAY 2015 TRUST / ADAGP – OSDEETE – 2023, image : Telimage, Paris.
Man Ray, (Κίκι) Το βιολί του Ένγκρ, 1924, © MAN RAY 2015 TRUST / ADAGP – OSDEETE – 2023, image : Telimage, Paris
Έκθεση Man Ray: Γυμνά
MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη / 14.10.2023-07.04.2024
Οι ατομικές εκθέσεις συνεχίζονται στο πρόγραμμα της PhotoΒiennale στο Goethe–Institut Thessaloniki με την πολυμεσική έκθεση-εγκατάσταση «Χάνοντας το τυρκουάζ» (16.10.2023-11.02.2024) στην οποία η φωτογράφος/γεωλόγος Ιουστίνη Δρακουλάκου αποκωδικοποιεί την πολύσημη ταυτότητα αυτού του ιδιαίτερου λίθου. Στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης από τις 16.10 έως τις 19.11.2023, ανακαλύπτουμε το «07:00 – 15:00», ή αλλιώς το ωράριο λειτουργίας των υπηρεσιών του ελληνικού δημοσίου, μέσα από την προσωπική εμπειρία και ματιά του Μιχάλη Πατσούρα. Η έκθεση αποτελεί συνδιοργάνωση με το Photometria International Photography Festival.
Έκθεση 07:00 – 15:00
Μιχάλης Πατσούρας
Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης / 16.10-19.11.2023
Η έννοια και η διαχείριση του χώρου και του οικείου είναι επίσης στο επίκεντρο της έκθεσης της Karolina Breguła «Ασκήσεις απώλειας ελέγχου» στο Ύψιλον (17.10-26.11.2023). Το παγκόσμιο φαινόμενο του gentrification αλλάζει μικροκλίματα, γειτονιές και ζωές, αρχιτεκτονικά, οικονομικά, κοινωνικά, ιστορικά, ακόμη και εργασιακά περιβάλλοντα. Στην έκθεση η Breguła εξετάζει και αποτυπώνει τους ήχους, τις εικόνες, τις αισθήσεις και την εμπειρία της απώλειας του οικείου και ό,τι αυτό αντιπροσωπεύει –τόσο ως εμπειρία ζωής όσο και ως μεταφορά, τόσο ως ένα ψυχολογικό, όσο και ως ένα πιο ευρύ κοινωνικό τραύμα.
Έκθεση Ασκήσεις απώλειας ελέγχου
Karolina Bregula
Ύψιλον / 17.10-26.11.2023
Το Αφγανιστάν και η οδός Αχαρνών στην Αθήνα συναντιούνται στην Thessaloniki PhotoΒiennale 2023. Το φωτοειδησεογραφικό ντοκουμέντο-έκθεση του φωτοδημοσιογράφου Δημήτρη Μεσσίνη «Δύναμη και οδύνη στο Αφγανιστάν: το καθεστώς Ταλιμπάν 1996-2001» στον Πολυχώρο Πολιτισμού Ισλαχανέ – Πρώην Σχολή Τεχνών και Επαγγελμάτων Χαμιδιέ (18.10-08.12.2023) συνιστά μια αυτοψία βασισμένη σε τρεις αλληλένδετες πτυχές της τότε τρέχουσας πραγματικότητας: το πεδίο των μαχών με τους μαχητές Ταλιμπάν στο επίκεντρο, τους δημόσιους θεσμούς –Υπουργείο Εξωτερικών, Υπουργείο Παιδείας, Νοσοκομείο Καμπούλ- και τις σκηνές δρόμου, τη ζωή και την καθημερινότητα του άμαχου πληθυσμού. Αντίστοιχο τραχύ και συγχρόνως ευάλωτο και πολύχρωμο κοινωνικό ντοκουμέντο από τις μικρογειτονιές της οδού Αχαρνών την περίοδο 2012-2014 στην Αθήνα είναι η φωτογραφική περιήγηση του Δημήτρη Ραπακούση με τίτλο «Οδός Αχαρνών», στο Πικάπ (18.10-15.11.2023). Σε αυτό οι κάτοικοι μιας από τις πιο παλιές γειτονιές της Αθήνας συνυπάρχουν με περιθωριοποιημένους συνήθως μετανάστες από διάφορες γωνιές του κόσμου και έτσι έρχονται στον νου οι εγχώριες διαχωριστικές γραμμές, συχνά αόρατες αλλά καθόλου λιγότερο υπαρκτές, που χαράζονται με άξονα τη φυλή και την τάξη.
Έκθεση Δύναμη και οδύνη στο Αφγανιστάν: το καθεστώς Ταλιμπάν 1996-2001
Δημήτρης Μεσσήνης
Πολυχώρος Πολιτισμού Ισλαχανέ – Πρώην Σχολή Τεχνών και Επαγγελμάτων Χαμιδιέ / 18.10-08.12.2023</π>
Μια τοιχογραφία του Πολύκλειτου Ρέγκου (1903-1984), που αποτοιχίστηκε από το κατεδαφισμένο πλέον Εντευκτήριο Οπλιτών και εκτίθεται μόνιμα στο Πολεμικό Μουσείο / Παράρτημα Θεσσαλονίκης λειτουργεί ως πλαίσιο και συγχρόνως έναρξη διαλόγου για τη Marta Bogdańska και τη φωτογραφική σειρά «Shifters» (19.10-30.11.2023). Σε αυτή η εικαστική καλλιτέχνης, φωτογράφος και σκηνοθέτρια ντοκιμαντέρ διερευνά την εργαλειοποίηση των ζώων σε καιρό πολέμου μέσα από φωτογραφίες και άρθρα που συγκεντρώνει, μέσα από ιστορίες ζώων σε ρόλο μαχητών, κατασκόπων, ηρώων, παραγόντων θάρρους και αυτοθυσίας, από τα τέλη του 19ου αιώνα έως τη δεκαετία του 1970.
Marta Bogdańska, One legged Rooster
Έκθεση Shifters
Πολεμικό Μουσείο / Παράρτημα Θεσσαλονίκης / 19.10-30.11.2023
Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του MOMus πρόκειται να φιλοξενήσει έξι ατομικές εκθέσεις φωτογράφων (19.10.2023-11.02.2024), μια ομαδική έκθεση φωτογράφων από την Ιαπωνία και μια φιλόδοξη και πολύ ενδιαφέρουσα αποτύπωση των φωτογραφικών βιβλίων -photobooks- που εκδόθηκαν τα τελευταία 23 χρόνια στην χώρα.
«Λευκός χρυσός» της Amina Kadous είναι το βαμβάκι και συγχρόνως η έναρξη για ένα ιδιαίτερο ταξίδι στην ιστορία της κλωστοϋφαντουργίας και την εθνική ιστορία της Αιγύπτου, την Αλεξάνδρεια, και την ελληνική παροικία εκεί. Στην έκθεση «Η πίσω αυλή (2018-2023)», η Βίκη Γεωργίου χρησιμοποιεί τις εικόνες της ως συγκολλητική ύλη, για τα κενά -της μνήμης, του χρόνου, του χώρου- που άφησε η μετοίκηση της οικογένειας της από την Ελλάδα στη μακρινή Αυστραλία.
Έκθεση Ο λευκός χρυσός
Amina Kadous
MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης / 19.10.2023-11.02.2024
Στη σειρά φωτογραφιών που παρουσιάζει ο Martin Parr στην έκθεση «Αυτοπορτρέτα», βλέπει το πορτρέτο του ως καθρέφτισμα της ατομικής και κοινωνικής του ταυτότητας, σε διάλογο με την προσωπική και τη συλλογική μνήμη. Ο Emmanuel Angelicas επιστρέφει μετά από 25 χρόνια στη Θεσσαλονίκη, στη PhotoΒiennale και στο ίδιο μουσείο με τη σειρά «Marrickville / Silent Agreements» και τις τετράγωνες λήψεις του, όπου το παραδοσιακό συνυπάρχει με το σύγχρονο, στο πλαίσιο λειτουργίας της κοινότητας μεταναστών του Σίδνεϋ στη συνοικία Marrickville.
Martin Parr, Γουαδαλαχάρα, Μεξικό, 2003
Έκθεση Αυτοπορτρέτα
MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης / 19.10.2023-11.02.2024
Τη γειτονιά που μεγάλωσε επισκέπτεται και καταγράφει ο Βαγγέλης Τάτσης στη σειρά «Still Neighborhood». Το φωτογραφικό του ενδιαφέρον δεν επικεντρώνεται μόνο στα πρόσωπα και τον τόπο αλλά στους χαρακτήρες, τις προσωπικότητες και την αλληλεπίδρασή τους, το πιο πολύπλοκο πλέγμα σχέσεων που τους συνδέει.
Έκθεση Still Neighborhood
Βαγγέλης Τάτσης
MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης / 19.10.2023-11.02.2024
Την προσωπική ταυτότητα, σε ένα εξαιρετικά απαιτητικό και βίαιο πλαίσιο αναζητά και συγχρόνως υπερασπίζεται η Lina Geoushy στο πρότζεκτ «Shame Less», το οποίο επικεντρώνεται στις ιστορίες σεξουαλικής παρενόχλησης ή βίας Αιγυπτίων γυναικών σε διαφορετικούς δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους στο Κάιρο. Πρόθεση της Geoushy ήταν και είναι να καταπολεμήσει το στίγμα που περιβάλλει την καταγγελία σεξουαλικής επίθεσης, να δώσει φωνή στις γυναίκες-θύματα και εν τέλει λιγότερη ντροπή.
Lina
Geoushy, Περπατώντας προς το σπίτι
Έκθεση Shame Less
19.10.2023-11.02.2024 / MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
Στο ίδιο μουσείο, στην ομαδική έκθεση «Φωτογραφικές εικόνες και ύλη: Ιαπωνικές εκτυπώσεις της δεκαετίας του 1970» (19.10.2023-11.02.2024) 14 φωτογράφοι και καλλιτέχνες από την Ιαπωνία μας μυούν σε κάτι που έρχεται από μακριά, τη μέθοδο του Noda και τις προεκτάσεις της στη χαρακτική και τη φωτογραφία. Ο κύκλος των ομαδικών εκθέσεων κλείνει και με την έκθεση «Ποιητική, Υλικότητα, Eπιτελέσεις: Ελληνικά Φωτογραφικά Βιβλία 2000-2023» (19.10.2023-11.02.2024) στην οποία παρουσιάζονται φωτογραφικά βιβλία 47 φωτογράφων, προτρέποντάς μας να ανακαλύψουμε αυτή την τόσο ιδιαίτερη δραστηριότητα στον χώρο της φωτογραφίας.
