Μετά την εξαιρετικά επιτυχημένη ολοκλήρωση του προγράμματος εκδηλώσεων και δράσεων το καλοκαίρι του 2022, ο θεσμός «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού επιστρέφει το 2023, για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά. Ο θεματικός άξονας των εκδηλώσεων του 2023 είναι η αφύπνιση του κοινωνικού συνόλου για την κλιματική κρίση. Η Εθνική Λυρική Σκηνή αναλαμβάνει τη διοικητική και οργανωτική ευθύνη του προγράμματος, σε συνεργασία με το ΥΠΠΟΑ.
Το καλοκαίρι του 2022, η τρίτη διοργάνωση του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» προσέφερε ένα ευρύ φάσμα 138 εκδηλώσεων σε 66 αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία και μουσεία σε όλη την Ελλάδα, με στόχο τη σύνδεση και την όσμωση της πολιτιστικής κληρονομιάς με τη σύγχρονη δημιουργία, αλλά και την ανάδειξη και προβολή των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων. Η ανταπόκριση του κοινού ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Ο θεσμός «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός 2022» έδωσε τη δυνατότητα σε καλλιτέχνες και καλλιτεχνικές ομάδες να δημιουργήσουν νέα έργα πάνω στον θεματικό άξονα Επέτειος Μνήμης – 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή, και παράλληλα προσέλκυσε το ενδιαφέρον Ελλήνων και ξένων επισκεπτών, σε σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους, σε όλη την επικράτεια, στηρίζοντας, παράλληλα, τις τοπικές κοινωνίες.
Το 2023, ο θεσμός εστιάζει στο μείζον πρόβλημα, για το παρόν και μέλλον του πλανήτη, την κλιματική κρίση και τις συντριπτικές συνέπειές της, όχι μόνο στη ζωή όλων μας, αλλά και στο πολιτιστικό απόθεμα, υλικό και άυλο. Οι προειδοποιήσεις της επιστημονικής κοινότητας για τις μη αναστρέψιμες επιπτώσεις του φαινομένου, η ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από τον πόλεμο, οι δύσκολες αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν τώρα σε παγκόσμιο επίπεδο, απαιτεί εγρήγορση. Στο πλαίσιο αυτό, η φετινή διοργάνωση του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» καλεί καλλιτέχνες και καλλιτεχνικές ομάδες να δημιουργήσουν νέα έργα πάνω στον προβληματισμό αυτό, με αναγνώσεις που δεν περιορίζονται στην αναπαραγωγή δυστοπικών προβλέψεων, αλλά θέτουν ερωτήματα για μια σφαιρική θεώρηση του φαινομένου.
Σημειώνεται ότι το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, ήδη από το 2019, εργάζεται εντατικά, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, για την πρόληψη των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης στην πολιτιστική κληρονομιά. Συνεργάζεται με ερευνητικούς φορείς και ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας, καθώς και με διεθνείς οργανισμούς, ενώ εκπονεί έργα και δράσεις προστασίας αρχαιολογικών χώρων και μνημείων εγγεγραμμένων στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Το πρόγραμμα του «Ολη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός 2023» θα συγκροτηθεί από τις προτάσεις, οι οποίες θα επιλεγούν από Ειδική Επιτροπή Αξιολόγησης του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, κατόπιν ανοιχτής πρόσκλησης που απευθύνεται σε πολιτιστικούς φορείς, που λειτουργούν με τη μορφή Αστικών μη Κερδοσκοπικών Εταιρειών (ΑΜΚΕ).
Οι προτάσεις θα υποβληθούν ηλεκτρονικά μέσω του Μητρώου Πολιτιστικών Φορέων (https://drasis.culture.gr/index.php/allofgreeceoneculture-gno) από την Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2023 έως και την Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2023.
Κάθε πρόταση πρέπει να συνδυάζει τουλάχιστον δύο από τους έξι τομείς:
- Μουσική (όλα τα είδη: κλασική, σύγχρονη, παραδοσιακή κτλ.)
- Θέατρο (όλα τα είδη: πρόζα, κουκλοθέατρο, θέατρο σκιών κτλ.)
- Χορό (όλα τα είδη: κλασικός, σύγχρονος κτλ.). Απαιτείται πρωτότυπη μουσική ή διασκευή/παράφραση ήδη υπάρχουσας μουσικής
- Μουσικό Θέατρο (Απαιτείται πρωτότυπη μουσική)
- Εικαστικές Τέχνες /performance (όλα τα είδη: ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία κτλ.)
- Παραστάσεις/δράσεις για παιδιά και εφήβους.
Στις προτάσεις των εικαστικών τεχνών, η έκθεση μπορεί να καλύπτει και ολόκληρη την περίοδο λειτουργίας του προγράμματος, ενώ́ η δεύτερη απαραίτητη τέχνη θα παρουσιάζεται μέχρι δύο φορές.
Η Αττική δεν συμπεριλαμβάνεται στο πρόγραμμα του θεσμού για το 2023. Ωστόσο, ΑΜΚΕ με έδρα την Αττική μπορούν να υποβάλλουν πρόταση. Για τη μεγαλύτερη ωφέλεια και συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, μετά από την επιλογή των αρχαιολογικών χώρων, μουσείων και μνημείων από την Ειδική Επιτροπή Αξιολόγησης, προβλέπεται συνεργασία με τους τοπικούς φορείς (Δήμους, Περιφέρειες, ΔΗΠΕΘΕ, τοπικά Φεστιβάλ κ.ο.κ.), για την υλοποίηση των εκδηλώσεων. Το πλαίσιο της συνεργασίας αυτής θα καθοριστεί από το ΥΠΠΟΑ και την ΕΛΣ.
Οι ΑΜΚΕ συμπληρωματικά, μπορούν να αυτοχρηματοδοτήσουν την πρότασή τους ή να αναζητήσουν χορηγούς. Οι τεχνικές προδιαγραφές (σκηνικά, φώτα, ήχος, προβολές), οι υπηρεσίες μεταφοράς και διαμονής, καθώς και η επικοινωνία των παραγωγών θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στην κοστολόγηση της πρότασης.
Οι προτάσεις πρέπει να εμπίπτουν στις κάτωθι κατηγορίες κοστολόγησης. Να είναι επαρκώς αιτιολογημένες και να περιλαμβάνουν απαραιτήτως αναλυτικό προϋπολογισμό και ονομαστική αναφορά όλων των συντελεστών, για το σύνολο κάθε παραγωγής. Κάθε έργο θα πρέπει να έχει διάρκεια 50-70 λεπτά με την υποχρέωση παρουσίασης δύο παραστάσεων, σε χώρο που θα καθοριστεί από την Ειδική Επιτροπή Αξιολόγησης.
- 000 € + ΦΠΑγια 40 παραγωγές
- 000 €+ ΦΠΑ για 20 παραγωγές
- 000 € + ΦΠΑ για 10 παραγωγές
Σύνολο: 70 παραγωγές, συνολικού προϋπολογισμού 1.800.000 € + ΦΠΑ
Οι προτάσεις θα πρέπει να αφορούν σε πρωτότυπη δημιουργία, βασισμένη στον ως άνω θεματικό άξονα, με σκοπό την ανάπτυξη συνεργειών και συνθέσεων πολιτιστικής κληρονομιάς και σύγχρονης δημιουργίας.
Οι καλλιτεχνικές προτάσεις θα μπορούσαν να επικεντρωθούν σε κάποιους από τους ακόλουθους προβληματισμούς αναφορικά με την κλιματική αλλαγή, χωρίς αυτό να είναι δεσμευτικό:
- Φιλοσοφικές και αφηγηματικές προσεγγίσεις του φαινομένου της κλιματικής κρίσης,
- Διερεύνηση προηγούμενων κλιματικών μεταβολών από το ιστορικό παρελθόν και της επίδρασής τους στον ανθρώπινο πολιτισμό, π.χ. μεσαιωνική θερμή περίοδος, μικρή εποχή των παγετώνων και επίδρασή της στο κίνημα του Ρομαντισμού κ.λπ.
- Επιδράσεις της κλιματικής κρίσης στη χλωρίδα και την πανίδα, εξαφανίσεις ειδών κ.λπ.
- Πρακτικές συνέπειες της κλιματικής κρίσης σε πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, μετακινήσεις πληθυσμών, απώλεια επαγγελμάτων και ανάδυση νέων,
- Αναπροσαρμογή του αστικού τοπίου και της υπαίθρου εξαιτίας της ανόδου της στάθμης των υδάτων και της υπερθέρμανσης του πλανήτη,
- Τρόποι συναισθηματικής διαχείρισης της κλιματικής κρίσης από το άτομο και την κοινωνία
- Επαναπροσδιορισμός της σχέσης της ανθρωπότητας με την πολιτιστική κληρονομιά, τόσο την υλική (πολεοδομία, αρχιτεκτονική, εικαστικά), όσο και την άυλη (συνάφεια παραδεδομένου ρεπερτορίου λογοτεχνίας, μουσικής, θεάτρου κ.λπ.) με την καινοφανή κατάσταση,
- Όραμα και προτάσεις για θετική και παραγωγική αντιμετώπιση της κρίσης, υπερεθνικές συνεργασίες, υπέρβαση πολιτικών, οικονομικών και πολιτιστικών παγιωμένων αντανακλαστικών και προκαταλήψεων μπροστά στην πανανθρώπινη απειλή.
Οι ενδιαφερόμενοι φορείς μπορούν να εγγραφούν στο Μητρώο Πολιτιστικών Φορέων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού έως και τις 10/02/2023. Ως στοιχείο για την καταληκτική προθεσμία για εγγραφή στο Μητρώο Πολιτιστικών Φορέων λαμβάνεται υπόψη αποκλειστικά η ημερομηνία υποβολής της υπεύθυνης δήλωσης εγγραφής στο e-mail: dpde@culture.gr ή στο Πρωτόκολλο του ΥΠ.ΠΟ.Α (Μπουμπουλίνας 20-22) και όχι η ημερομηνία υποβολής ηλεκτρονικά της ταυτότητας του φορέα.
Οι ΑΜΚΕ για οποιοδήποτε ζήτημα αντιμετωπίσουν σχετικά με:
- Το περιεχόμενο και τις τεχνικές προδιαγραφές της πρότασής τους, απευθύνονται στην Εθνική Λυρική Σκηνή (τηλ: 2130885799, e-mail: baroutsa@nationalopera.gr)
- Την εγγραφή τους ή την ηλεκτρονική υποβολή του αρχείου της πρότασης, αποστέλλουν e-mailστο dpde@culture.gr ή απευθύνονται στα τηλέφωνα της Διεύθυνσης Πολιτιστικών Δράσεων και Εποπτείας (210 8201957, -956,-766,-962, -782, -925, 787, -781, -925,-718)
Η Ειδική Επιτροπή Αξιολόγησης για το 2023 καλύπτει όλο το φάσμα των τεχνών και είναι η εξής:
- Γιώργος Κουμεντάκης – Πρόεδρος της Επιτροπής, Συνθέτης και Καλλιτεχνικός Διευθυντής της ΕΛΣ
- Δημήτρης Μαραγκόπουλος – Συνθέτης, Επικεφαλής του Κύκλου “Γέφυρες” του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, Ομότιμος Καθηγητής Ιονίου Πανεπιστημίου – Μουσική και Παραστατικές Τέχνες
- Κωνσταντίνος Χατζής – Σκηνοθέτης
- Δάφνις Κόκκινος – Χορευτής, Χορογράφος, Διευθυντής της ΚΣΟΤ
- Συραγώ Τσιάρα – Ιστορικός Τέχνης, Διευθύντρια Εθνικής Πινακοθήκης
- Νατάσα Τριανταφύλλη – Σκηνοθέτις
- Αναστασία Γκαδόλου – Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη του Τμήματος προϊστορικών και κλασικών αρχαιολογικών χώρων και μνημείων και αρχαιολογικών έργων της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ.
Εκ μέρους του ΥΠΠΟΑ, μετέχουν στην Επιτροπή χωρίς δικαίωμα ψήφου:
- Η καθ. Άννα Παναγιωταρέα, Δημοσιογράφος, Σύμβουλος της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού
- Η Δήμητρα Φίλιου, Αρχαιολόγος στη Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού
Η αξιολόγηση των προτάσεων από την Ειδική Επιτροπή Αξιολόγησης θα ξεκινήσει την Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου 2023 και θα ολοκληρωθεί την Παρασκευή 24 Μαρτίου 2023. Τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν ως τις 3 Απριλίου 2023.
Κάθε φορέας έχει δικαίωμα να υποβάλει έως δύο προτάσεις, όμως δύναται να επιλεγεί μόνο μια πρόταση ανά φορέα. Για τις ΑΜΚΕ που θα επιλεγούν, θα καταρτιστούν συμβάσεις με την Εθνική Λυρική Σκηνή. Τα δικαιώματα, για τη μετέπειτα χρήση των παραγωγών, ανήκουν αποκλειστικά στους δημιουργούς τους. Επίσης, οι ΑΜΚΕ που θα επιλεγούν θα πρέπει να καταρτίσουν τριμηνιαίες συμβάσεις με τους ερμηνευτές, οι οποίες θα έχουν ισχύ μέχρι και την τελευταία παράσταση.
Το πρόγραμμα του Θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός 2023» θα πραγματοποιηθεί από την 1η Ιουλίου έως και την 31η Αυγούστου, σε αρχαιολογικούς χώρους μνημεία και μουσεία ανά την επικράτεια που θα επιλέξει η Επιτροπή Αξιολόγησης σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4858/2021.