Εικοσιπέντε χρόνια μετά από τον θάνατο της φωτογράφου Έλλης Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη (1899-1998), γνωστής ως Nelly’s, το Μουσείο Μπενάκη, θεματοφύλακας του πολύτιμου έργου της από το 1984, αποτίει φόρο τιμής και, με έντονο το αίσθημα ευθύνης, διοργανώνει την αναδρομική της έκθεση με τίτλο «Nelly’s», επανασυστήνοντας τη δημιουργό στο σύγχρονο κοινό.
Nelly’s Χορεύτριες της Σχολής
MaryWigman στη Σαξονική Ελβετία, 1922 – 23 © Μουσείο Μπενάκη Φωτογραφικά Αρχεία
Η παρουσίαση του πολυδιάστατου έργου της Νέλλης επιχειρείται με άξονες τις τρεις πόλεις στις οποίες διαμόρφωσε το φωτογραφικό της βλέμμα: Δρέσδη, Αθήνα, Νέα Υόρκη. Με σχεδόν 350 φωτογραφίες φιλοτεχνημένες από την ίδια τη δημιουργό και επιλεγμένες από το ογκώδες αρχείο της καταβάλλεται προσπάθεια να εκπροσωπηθούν οι διαφορετικές αισθητικές τάσεις που υιοθέτησε κατά τη διάρκεια των σαράντα πέντε χρόνων ενασχόλησής της με το μέσο και οι πολυάριθμες τεχνικές ασπρόμαυρης αλλά και έγχρωμης φωτογραφίας με τις οποίες πειραματίστηκε.
Nelly’s, Ηπειρώτισσες στις θημωνιές κοντά στα Ιωάννινα, 1937/38 © Μουσείο Μπενάκη/Φωτογραφικά Αρχεία
Τα πρωτότυπα αυτά έργα συμπληρώνονται από 150 περίπου σύγχρονες ψηφιακές εκτυπώσεις που πραγματοποιήθηκαν από τα αρνητικά της ώστε να συμπληρώσουν τα αφηγηματικά κενά. Ο φωτογραφικός εξοπλισμός που χρησιμοποίησε ως φοιτήτρια στη Δρέσδη αλλά κυρίως ως επαγγελματίας φωτογράφος στην Αθήνα την περίοδο του Μεσοπολέμου και στη Νέα Υόρκη μεταπολεμικά εκτίθεται με σκοπό να τεκμηριώσει τη βαθιά της γνώση γύρω από τη φωτογραφική τεχνολογία. Προβάλλονται επίσης και δύο ταινίες ψηφιοποιημένες από το υλικό που φυλάσσεται στο αρχείο της ενδεικτικές των πρώτων πειραματισμών της με την κινηματογραφική λήψη. Τέλος, το αρχειακό υλικό που σταχυολογήθηκε, όπως εξώφυλλα περιοδικών της εποχής της, αφίσες και επιστολικά δελτάρια, συμβάλει στην κατανόηση της χρήσης των φωτογραφιών της στην εποχή της.
© Μενέλαος Μυρίλλας / Μουσείο Μπενάκη
Η αφήγηση της έκθεσης έχει αφετηρία τις σπουδές της στη Δρέσδη (1920-1923) και παρουσιάζονται δείγματα από τις σπουδές στο πορτρέτο και τη φωτογραφία χορού και γυμνού. Ακολουθούν η άφιξή της στην Αθήνα και η δυναμική της παρουσία στα φωτογραφικά δρώμενα της πόλης από το 1924 έως το 1939. Η κατανομή του έργου της σε ενότητες αποδίδει το πλούσιο εύρος των θεμάτων που απασχόλησαν τον φακό της κατά τη διάρκεια της παραμονής της στην Ελλάδα. Εικόνες ήδη γνωστές από τις πολλαπλές δημοσιεύσεις τους στο παρελθόν συμπληρώνονται με νέες, άγνωστες έως σήμερα, προβάλλοντας τη διαφορετική οπτική που εισήγαγε στην εγχώρια φωτογραφική παραγωγή του Μεσοπολέμου και η οποία αποτέλεσε τη βάση πάνω στην οποία θα εξελιχθεί η μεταπολεμική ελληνική φωτογραφία.
Nelly’s / Ο αθλητής Δημήτρης Καραμπάτης στην Ακρόπολη αρχές 1925 © Μουσείο Μπενάκη/Φωτογραφικά Αρχεία
Η τρίτη και τελευταία ενότητα είναι αφιερωμένη στο έργο που φιλοτέχνησε στη Νέα Υόρκη από το 1939 έως το 1966. Πρόκειται για το λιγότερο γνωστό τμήμα της δουλειάς της, παρά το γεγονός ότι έζησε και εργάστηκε εκεί για είκοσι επτά χρόνια. Τότε, στην ηλικία των σαράντα ετών, αποφάσισε να αφήσει την επιτυχημένη επιχείρησή της στην αθηναϊκή πρωτεύουσα και να δοκιμάσει τις δυνάμεις της στον άγνωστο, σε εκείνη, χώρο της αμερικανικής φωτογραφίας.
© Μενέλαος Μυρίλλας / Μουσείο Μπενάκη
Η έκθεση ολοκληρώνεται με μια μικρή παρουσίαση των ζωγραφικών της έργων σε πορσελάνη, μια δραστηριότητα που ανέπτυξε παράλληλα με τη φωτογραφική της καριέρα κατά τη διάρκεια της παραμονής της στην Αμερική. Τέλος, ο επισκέπτης της έκθεσης έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει μια από τις τελευταίες συνεντεύξεις που παραχώρησε η Νέλλη στον σκηνοθέτη Γιώργο Σγουράκη το 1994 για την εκπομπή ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ.
© Μενέλαος Μυρίλλας / Μουσείο Μπενάκη
Η αναδρομική παρουσίαση του έργου της Νέλλης πραγματοποιήθηκε χάρη στη γενναιόδωρη συνεισφορά του Άρη Θεοδωρίδη, που πάντα στηρίζει ένθερμα τις δραστηριότητες του Μουσείου Μπενάκη, και στη συμβολή του John S. Fafalios Foundation, του Ανδρέα και της Αλεξάνδρας Βουρέκα-Πεταλά, του Αλέξανδρου Μαλασπίνα και της οικογένειάς του, της Μαρίας Γαϊτάνου Εμπειρίκου, του Σωματείου «Οι Φίλοι του Μουσείου Μπενάκη», του Ιδρύματος Γεωργίου & Αριστέας Μαμιδάκη και των Blue gr Hotels & Resorts, του Δημήτρη Τσίτουρα, καθώς και των σταθερών συνεργατών του Ιδρύματος. Την επιμέλεια ανέλαβε η Αλίκη Τσίργιαλου, Υπεύθυνη των Φωτογραφικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, και τον σχεδιασμό της η Ναταλία Μπούρα, αρχιτέκτονας και Υπεύθυνη των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου.
© Μενέλαος Μυρίλλας / Μουσείο Μπενάκη
Ο συνοδευτικός κατάλογος Nelly’s. Το έργο της φωτογράφου Έλλης Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη (1899-1998), σε σχεδιασμό της Εριφύλης Αράπογλου-En Arte, κυκλοφορεί από το Μουσείο Μπενάκη χάρη στην αποκλειστική χορηγία του Ιδρύματος Γεωργίου & Βικτωρίας Καρέλια.
Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα που θα ανακοινωθούν, καθώς και ημερίδα αφιερωμένη στη μεγάλη δημιουργό.
Η διοργάνωση της αναδρομικής έκθεσης της Νέλλης και η συνοδευτική έκδοση συμπίπτουν χρονικά με τα πενήντα χρόνια λειτουργίας των Φωτογραφικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη και αφιερώνονται στην Αιμιλία Γερουλάνου και στον αείμνηστο Άγγελο Δεληβορριά.