Η έκδοση «Φιλικοί στη Βεσσαραβία (1821-1823) – Έγγραφα του Κρατικού Αρχείου της Περιφέρειας Οδησσού» περιλαμβάνει 250 έγγραφα από το Κρατικό Αρχείο της Περιφέρειας Οδησσού τα οποία αναφέρονται στην Επανάσταση στη Μολδοβλαχία, την οποία κήρυξε το Φεβρουάριο του 1821, στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας, Αλέξανδρος Υψηλάντης, καθώς και στην τύχη των στελεχών της Φιλικής Εταιρείας μετά την αποτυχία του επαναστατικού εγχειρήματος και την καταφυγή τους σε έδαφος της ρωσικής αυτοκρατορίας.
Πρόκειται για μια πολύ σημαντική έκδοση για πολλούς λόγους:
– Αποτελεί μία από τις σπάνιες εκδόσεις με ανέκδοτο υλικό για την Φιλική Εταιρεία και τα στελέχη της. Είναι γνωστό ότι η Φιλική Εταιρεία, μετά την ίδρυσή της το 1814, οργάνωσε και συστηματοποίησε την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Ως μια μυστική όμως οργάνωση δεν διατηρούσε αρχείο, για λόγους ασφαλείας.
– Η τύχη των στελεχών της Φιλικής Εταιρείας μετά την αποτυχία του επαναστατικού εγχειρήματος στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες ήταν σε μεγάλο βαθμό άγνωστη. Η παρούσα έκδοση παρουσιάζει τη συμπεριφορά που επιφύλαξαν οι ρωσικές αυτοκρατορικές αρχές στους αγωνιστές της Φιλικής Εταιρείας. Αναδεικνύει, επίσης, τον σημαντικό ρόλο που έπαιξαν για τη σωτηρία τους οι πολυάριθμοι Έλληνες που διαβιούσαν στις ελληνικές κοινότητες της νότιας Ρωσίας.
– Περιέχει πολλά στοιχεία για τις διεθνικές διαστάσεις της Ελληνικής Επανάστασης, μέσω της συμμετοχής στο κίνημα στη Μολδοβλαχία όχι μόνο Ελλήνων αλλά και αρκετών Βαλκάνιων αλλά και υπηκόων από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Με τον τρόπο αυτό η έκδοση αποτελεί μια πολύτιμη συνεισφορά στην αποτύπωση της διεθνούς σημασίας και απήχησης που είχε η Ελληνική Επανάσταση, η οποία προκάλεσε ένα πρωτοφανές κίνημα Φιλελληνισμού σε όλο τον κόσμο.
– Αποτελεί έναν ακόμη επιστημονικό κρίκο που αναδεικνύει και φωτίζει τον σημαντικότατο ρόλο που διαδραμάτισαν οι ελληνικές κοινότητες της Διασποράς κατά την προεπαναστατική περίοδο, όχι μόνο για την επιβίωση του υπόδουλου Ελληνισμού αλλά και στην προετοιμασία της Εθνεγερσίας του 1821.
Σήμερα που η Ουκρανία δοκιμάζεται λόγω του πολέμου, η έκδοση αποτελεί φόρο τιμής στη διαχρονική παρουσία του Ελληνισμού στην περιοχή στην οποία μεγαλούργησε ανά τους αιώνες.
Η έκδοση της μελέτης αποτελεί ευγενική χορηγία του Γιάννη Αθ. Πολυχρονόπουλου.