Η Θεσσαλονίκη εγκαινιάζει με λαμπρότητα το νέο της αρχαιολογικό μουσείο στις 27 Οκτωβρίου 1962. Φέτος, την ίδια μέρα 60 χρόνια μετά, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης τιμά αυτή τη σημαντική επέτειο με μια έκθεση που φωτίζει 60 εμβληματικές στιγμές της ιστορικής διαδρομής του μεγαλύτερου και παλαιότερου αρχαιολογικού μουσείου του βορειοελλαδικού χώρου.
Κεντρική Είσοδος 📸 Ορ. Κουράκης
Η εκθεσιακή αφήγηση ακολουθεί μια χρονογραμμή που ξεκινά από την αρχή αυτής της διαδρομής και διανύοντας 60 σταθμούς φτάνει στο σήμερα. Πάνω της υφαίνεται ένας σύνθετος ιστός που με προβολές και αναδρομές στον χρόνο διευρύνει κάθε φορά το κάδρο και συμπλέκει το παρελθόν με το παρόν με τρόπο δυναμικό.
Μόνιμη Έκθεση – Χρυσός των Μακεδόνων
Εμβληματικές εκθέσεις που άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους, σημαντικές ανασκαφές που άλλαξαν τον αρχαιολογικό χάρτη της Μακεδονίας, τυχαία ευρήματα που έγραψαν ιστορία, δωρεές συλλεκτών και παραδόσεις πολιτών που πλούτισαν τις η συλλογές του μουσείου, εκθέσεις σε περιοδεία και εκτός συνόρων, καινοτόμα εργαλεία στην προστασία, τη συντήρηση και την αρχαιομετρική έρευνα, επικοινωνιακές δράσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα χωρίς αποκλεισμούς, πειραματικά εργαστήρια, συναντήσεις επιστημονικού διαλόγου, σύγχρονες εικαστικές αναζητήσεις, εμπειρίες διάχυτης νοημοσύνης, διαδικτυακές δράσεις, και πολλά άλλα, που όλα μαζί συνθέτουν τον κόσμο ενός σύγχρονου μουσείου, ενός μουσείου για όλους.
Επετειακή Έκθεση
Περισσότερα από 274 εκθέματα, που ανασύρθηκαν κυρίως από τις αποθήκες, μαζί με οπτικό, ηχητικό υλικό και άλλα τεκμήρια αφηγούνται μικρές ιστορίες που συνδέουν όχι μόνο το χθες με το σήμερα αλλά και την πόλη με το μουσείο, αντανακλώντας τα γεγονότα, και το κλίμα της εκάστοτε εποχής.
Ξεχωρίζει η εμπνευσμένη γραφιστική επιμέλεια, ενώ ο σχεδιασμός των τίτλων της έκθεσης βασίζεται στη γραμματοσειρά μιας παλιάς σφραγίδας του μουσείου. Τέλος, ορισμένες εκθεσιακές ενότητες αναπτύσσονται με τη λογική εγκαταστάσεων μετατρέποντας σύγχρονα αντικείμενα σε εκθέματα και αποδίδοντας το περιεχόμενο με μια σύγχρονη εικαστική ματιά. Στόχος, τα εκθέματα, τα κείμενα και το οπτικό υλικό να αλληλοσυμπληρώνονται και να αφηγούνται ζωντανά τις πολλές ιστορίες μας.
Επετειακή έκθεση
Ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος αφιερωμένος στα παιδιά και τις οικογένειές τους δημιουργήθηκε μέσα στην έκθεση, με προτάσεις για δραστηριότητες, και ένα επιτραπέζιο παιχνίδι εμπνευσμένο από την ιστορία του μουσείου και τα γενέθλια των 60 χρόνων. Παράλληλα, θα προβάλλεται μια ταινία μικρής διάρκειας που δημιουργήθηκε ειδικά για την έκθεση και θα είναι διαθέσιμες στους επισκέπτες συσκευές παλάμης με διαδραστικές ψηφιακές εφαρμογές.
Επετειακή Έκθεση
Επιδίωξη των συντελεστών της έκθεσης είναι να δημιουργηθεί ένας χάρτης ζωντανής μνήμης που θα αναδεικνύει την ιδιαίτερη ταυτότητα του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης που διαμορφώθηκε ενεργά ήδη από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του, ενός μουσείου με όραμα και εξωστρέφεια.
Δέκα σημαντικοί σταθμοί σε 60 χρόνια
- 1962 Οι πύλες ανοίγουν
Ήταν 27 Οκτωβρίου 1962. Στον εορτασμό για τα 50 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, τα εγκαίνια του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου της πόλης είναι λαμπερά. Το ενδιαφέρον όλων συγκεντρώνει η έκθεση με τα ευρήματα του Δερβενίου που έχουν αποκαλυφθεί την ίδια χρονιά. Παράλληλα, πραγματοποιείται και η πρώτη εικαστική έκθεση του Μουσείου, αφιερωμένη στον Γύζη. Μετά την ολοκλήρωση των εορτασμών ξεκινά η περίοδος προετοιμασίας της οριστικής έκθεσης των συλλογών του.
Οι πύλες ανοίγουν
- 1962 Δερβένι: από την ανασκαφή στο μουσείο
Δερβένι, Ιανουάριος 1962. Κατά τις εργασίες διαπλάτυνσης της οδού Θεσσαλονίκης-Καβάλας, ένας μηχανικός εκσκαφέας προσκρούει στα τοιχώματα τάφου. Η ανασκαφή που διαρκεί έως τον Αύγουστο φέρνει στο φως τον πολυτιμότερο θησαυρό του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης: τα ευρήματα επτά τάφων, που συγκλονίζουν κοινό και διεθνή επιστημονική κοινότητα με τον πλούτο, την ποικιλία και την απαράμιλλη καλλιτεχνική τους αξία. Αναμφίβολα το εύρημα της χρονιάς, επιλέγονται για την πρώτη έκθεση με την οποία ανοίγει τις πύλες του το νέο μουσείο τον Οκτώβριο του 1962.
Δερβένι, από την ανασκαφή στο μουσείο
- 1967 Μια άγνωστη ιστορία απόκρυψης
Το 1940 με την κήρυξη του ελληνο-ιταλικού πολέμου, ξεκινά και ολοκληρώνεται μέσα σε λίγους μήνες το ηρωικό έργο της απόκρυψης των αρχαιοτήτων για λόγους προστασίας. Στο Παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης, αγγεία και άλλα αντικείμενα συσκευάζονται σε ξυλοκιβώτια και μαζί με τα γλυπτά θάβονται σε ορύγματα. Τα πολύτιμα χρυσά και ασημένια μεταφέρονται με μυστική αποστολή στο θησαυροφυλάκιο της Τράπεζας της Ελλάδος στην Αθήνα από τον Έφορο Ν. Κοτζιά. Στα χρόνια 1947-1951 οι αρχαιότητες της απόκρυψης ξαναβγαίνουν στο φως μέσα από τα ορύγματα, ενώ τα πολύτιμα επιστρέφουν οριστικά το 1967.
Μια άγνωστη ιστορία απόκρυψης
- 1978 Μια βραβευμένη έκθεση
Ενώ το μουσείο προσπαθεί να επουλώσει τις πληγές του σεισμού της 20 Ιουνίου 1978, προετοιμάζεται με ταχύτατους ρυθμούς υπό την επιμέλεια της διευθύντριας Κατερίνας Ρωμιοπούλου η πρώτη περιοδική του έκθεση. Η έκθεση «Θησαυροί της αρχαίας Μακεδονίας» ανοίγει στις 8 Αυγούστου και υποδέχεται χιλιάδες επισκέπτες, Έλληνες και ξένους, που συρρέουν, για να θαυμάσουν από κοντά τα αριστουργήματα της μακεδονικής μεταλλοτεχνίας. Σε πρωταγωνιστές αναδεικνύονται αναμενόμενα οι θησαυροί της Βεργίνας, που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό, λίγους μόλις μήνες μετά την αποκάλυψή τους. Η τεράστια επιτυχία της έκθεσης αναγνωρίζεται διεθνώς με τη βράβευσή της στον πανευρωπαϊκό διαγωνισμό του Συμβουλίου της Ευρώπης για το έτος 1979. Το βραβείο είναι έργο του Ιρλανδού γλύπτη Carl Behan.
Έκθεση θησ. αρχ. Μακεδονίας, επισκέπτες ΑΡΧΕΙΟ ΚΑΤ. ΡΩΜΙΟΠΟΥΛΟΥ
- 1980 Αναζητώντας τον Αλέξανδρο
Στη διεθνή απήχηση της έκθεσης του μουσείου «Μέγας Αλέξανδρος: ιστορία και θρύλος στην τέχνη» οργανώνεται το 1980 η έκθεση «The search for Alexander”, που περιοδεύει ως το καλοκαίρι του 1983 σε επτά μεγαλουπόλεις της Βόρειας Αμερικής. Οι εμβληματικές αρχαιότητες της Μακεδονίας, όπως ο κρατήρας του Δερβενίου, η χρυσή λάρνακα και το χρυσό στεφάνι βελανιδιάς από τον τάφο του Φιλίππου Β’, προκαλούν τον θαυμασμό χιλιάδων επισκεπτών, το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας, την έμπνευση σύγχρονων δημιουργών. Η έκθεση πλαισιώνεται σε κάθε πόλη και από έργα ευρωπαϊκών και αμερικανικών συλλογών.
Αναζητώντας τον Αλέξανδρο
- 1981 Γιάννης Τσαρούχης. Αναδρομική έκθεση
Η πρώτη αναδρομική έκθεση του Γιάννη Τσαρούχη στη νέα πτέρυγα του μουσείου αποτελεί «το μεγαλύτερο καλλιτεχνικό και πολιτιστικό γεγονός της χρονιάς». Διοργανώνεται από το Μακεδονικό Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης στο πλαίσιο των «Δημητρίων». Στον ένα μήνα λειτουργίας της 30.000 επισκέπτες συρρέουν για να θαυμάσουν 160 έργα του ζωγράφου προερχόμενα από συλλογές πολιτιστικών φορέων και ιδιωτών. Η έκθεση συνοδεύεται από κατάλογο σχεδιασμένο από τον καλλιτέχνη Βασίλη Φωτόπουλο, με κείμενα του επιμελητή της Αλέξανδρου Ξύδη, των ποιητών Οδυσσέα Ελύτη και Ανδρέα Εμπειρίκου και του ίδιου του Τσαρούχη.
Μελίνα Μερκούρη, Γιάννης Τσαρούχης
Αρχείο MOMUS Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
- 2007 Πολλαπλές αναγνώσεις της αρχαιότητας
Από το 2007, την επόμενη κιόλας χρονιά από τη συνολική επανέκθεση των μόνιμων συλλογών του, το μουσείο εγκαινιάζει ένα δυναμικό πρόγραμμα αρχαιολογικών περιοδικών εκθέσεων με στόχο τη διαρκή επαφή με το κοινό. Με ήδη 35 εκθέσεις στο ενεργητικό του, το μουσείο προσεγγίζει ένα ευρύ πεδίο θεμάτων και ανοίγει έναν δημιουργικό διάλογο με τις συλλογές άλλων πολιτιστικών φορέων. Ως διαμεσολαβητής ανάμεσα στα αντικείμενα των συλλογών του και τους επισκέπτες, διερευνά τις σύγχρονες μουσειολογικές τάσεις προτείνοντας πολλαπλές και πολλές φορές αναπάντεχες αναγνώσεις της αρχαιότητας.
Περιοδική Έκθεση: – Ειδώλιο. Ενας Μικρόκοσμος Από Πηλό
- 2010 Το μουσείο σε περιοδεία
Το 2010 ήρωες κόμικς μπαίνουν για πρώτη φορά σε ελληνικό αρχαιολογικό μουσείο. Η έκθεση «50 χρόνια Αστερίξ. Ο Γαλάτης ήρωας στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης» γνωρίζει μεγάλη επιτυχία. Γίνεται η πιο δημοφιλής περιοδεύουσα έκθεση, ταξιδεύει από την Ήπειρο μέχρι την Κρήτη και προσαρμόζεται κάθε φορά με χιούμορ στα ιστορικά και αρχαιολογικά συμφραζόμενα της περιοχής. Οι περιοδεύουσες εκθέσεις του μουσείου διευρύνουν συνεχώς το κοινό του, προσφέρουν εμπειρίες και τεχνογνωσία και ενδυναμώνουν τις μουσειακές κοινότητες.
- 2011 Εκτός συνόρων
Τον Σεπτέμβριο του 2011 το μουσείο του Λούβρου παρουσιάζει τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα έκθεση για την αρχαία Μακεδονία. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης αναλαμβάνει από την αρχή τον συντονισμό της σημαντικής αυτής διοργάνωσης που η επιτυχία της ξεπερνά κάθε προσδοκία.
Οι εκθέσεις στο εξωτερικό διευρύνουν τα φυσικά όρια του μουσείου, το φέρνουν σε επαφή με τα μεγαλύτερα πολιτιστικά ιδρύματα και το διεθνές κοινό, συνεχίζοντας μια μακρά παράδοση που κρατά από τις αρχές της δεκαετίας του ’80.
Έκθεση Λούβρου 📸 Ορ. Κουράκης
- Tο ερμάριο με τα αξιοπερίεργα
Τα γνωστά cabinets of curiosities, οι πρώτες συλλογές θησαυρών τέχνης και φυσικής ιστορίας, αποτέλεσαν τους προδρόμους των μουσειακών συλλογών. Με έμπνευση τις εκκεντρικές αυτές συλλογές του παρελθόντος που ανήκαν σε διακεκριμένα πρόσωπα, τα αξιοπερίεργα των συλλογών μας δεν θα μπορούσαν να λείπουν από την έκθεση. Μια επιλογή από ασυνήθιστα ανασκαφικά ευρήματα, αντικείμενα από δωρεές ιδιωτικών συλλογών και τέχνεργα άγνωστης προέλευσης συνυπάρχουν για πρώτη φορά πίσω από μια βιτρίνα-ερμάριο, σε μια ετερόκλητη σύνθεση που θα εκπλήξει τους επισκέπτες.
Η έκθεση παρουσιάζεται σε δύο αίθουσες του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης και θα διαρκέσει από τις 27 Οκτωβρίου 2022 έως τις 30 Οκτωβρίου 2023.