Για έναν μήνα, η καλλιτέχνης εμπνεύστηκε από τις συλλογές του Αρχαιολογικού Μουσείου Κολώνας Αίγινας. Το έργο της είναι άμεσα εμπνευσμένο από ίχνη μοτίβων στη Μυκηναϊκή κεραμική, τη χλωρίδα και τον υποβρύχιο κόσμο.
Κι εμείς, τι ίχνη θα αφήσουμε στις επόμενες γενιές μας; Ραδιενεργά ίχνη στα βάθη της γης; Ίχνη μικροπλαστικών;
Ο Ναός της θεάς Αφαίας εποπτεύει το νησί της Αίγινας, ενώ η καλλιτέχνης εξετάζει εξονυχιστικά στα παστέλ σχέδιά της και τις πιο μικρές λεπτομέρειες των γλυπτών. Ίχνη από σχέδια, βλέφαρα, μάτια που αποκαλύπτουν την πραγματική φύση των θεών.
Όταν επισκεπτόμαστε έναν αρχαιολογικό χώρο αυτά που μας επιτρέπουν να τον κατανοήσουμε είναι τα ερείπια που κείτονται μπροστά μας. Οι οικίες με τα μικρά τους δωμάτια, οι ισχυροί τοίχοι από πελεκημένες πέτρες μας οδηγούν για να δούμε με την φαντασία μας την καθημερινά ζωή των γυναικών και των ανδρών που καλλιέργησαν την ίδια αυτή γη και περπάτησαν στα ίδια με εμάς μονοπάτια.
Εδώ και 35.000 χρόνια άλλοι άνθρωποι χρωμάτισαν τον βράχο σε βαθιές σπηλιές, ζωγράφισαν μεγαλόπρεπα ζώα, ακούμπησαν την παλάμη τους με νωπό ακόμα χρώμα αφήνοντας τα ίχνη της ύπαρξής τους μέχρι σήμερα ορατά. Ολόκληρη η κοινότητα είχε τότε υπογράψει τις ζωγραφιές, από το εξάχρονο παιδί μέχρι τους ενήλικες που το συνόδευαν. Και αυτή η κόκκινη ώχρα είναι πάντοτε εκεί – πότισε τον βράχο. Και εμείς; Πως θα υπογράψουμε το δικό μας πέρασμα πάνω στη γη;
Στις προθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου της Κολώνας εκτίθενται αγγεία και όστρακα αγγείων αμαυρόχρωμα, με σχέδια εγχάρακτα, πινελιές πλατιές και στοχευμένες που δείχνουν δύναμη και σιγουριά. Τα αγγεία βαριά, στιβαρά, εμπνέουν ασφάλεια – νιώθουμε τόσο την ισορροπία όσο και τον δυναμισμό του δημιουργού τους. Νιώθουμε το ηφαιστιογενές, την καρδιά της πέτρας. Δίπλα τους, τα αγγεία με τα στρογγυλεμένα σώματα μας καθησυχάζουν: η θηλυκότητα, το ατέρμονο βάθος της θάλασσας, οι καμπύλες, οι στιγμές, οι κόκκοι, η γονιμότητα, η παντοτινή ακτινοβολία. Η σπείρα σε αέναη κίνηση που χορεύει, για μιαν αιωνιότητα. Χάριν αυτής της αναζήτησης του αιώνιου, οι τεχνίτες ζωγραφίζουν όντα φανταστικά, και αποδίδουν σχηματοποιημένη τη μορφή των ζώων της θάλασσας όπως του χταποδιού, της σουπιάς, του ιππόκαμπου, του τρίτωνα.
Φαινομενικά μοιάζει απλό να ξαναβρεί κανείς την κίνηση του χεριού, γραμμές που αποδόθηκαν χωρίς δισταγμό, τον απόλυτο έλεγχο της τέλειας ισορροπίας. Μοιάζει εύκολο· αλλά δεν είναι. Πρέπει να επαναλάβεις πολλές φορές το διάνυσμα του χρωστήρα, λίγο λίγο και πάλι, ώστε να φθάσεις να απομνημονεύσεις το συνολικό σχέδιο για να οδηγηθείς στην αρμονία. Άπαξ και τα μοτίβα ενταχθούν στο σχέδιο, θα είναι δυνατόν 3600 χρόνια μετά την αρχική τους δημιουργία να τα επαναφέρουμε στο προσκήνιο, να τα βοηθήσουμε να αποδράσουν από τις βιτρίνες για να δώσουν και πάλι ρυθμό στα σημερινά υφάσματα, σε νέα ζωγραφικά έργα που θα ταξιδέψουν σε σύγχρονους χώρους; Η αποκρυπτογράφηση της διακοσμημένης κεραμεικής μας επαναφέρει τους συμβολισμούς που διαλέγονται με τις δικές μας εικόνες. Μοτίβα που παραπέμπουν σε σύμβολα όπως οι εκτυφλωτικές ακτίνες του ήλιου, ή η ατέρμονη σπείρα της κίνησης οδηγούν τελικά στην αναζήτηση της αιωνιότητας και αντιστοιχούν σε θεμελιώδεις εικόνες – σημεία δομικά συνυφασμένα με την ανθρώπινη σκέψη. Ολοένα και πιο ουσιώδη στην σύγχρονη εποχή, δεν εξαιρούνται παρόλα αυτά των κινδύνων. Τίθενται δε τα ερωτήματα:
Σε ποια κατάσταση θα παραδώσει η γενιά μας στις επερχόμενες γενιές τον βυθό των θαλασσών, την ποιότητα της ατμόσφαιρας; Με ποιο τρόπο σκοπεύουμε να διαχειριστούμε τα απόβλητα και τα σκουπίδια; Τα πήλινα αγγεία μπορούν να αναδειχθούν στο κατεξοχήν δοχείο φτιαγμένο από χώμα – το αντι-πλαστικό που αντιστέκεται. Όσοι από εμάς τα κρατούν και τα επαναχρησιμοποιούν φθάνουν να τα φανταστούν σαν ένα επιτοίχιο έργο τέχνης.
Το να δούμε το αόρατο, να ζωγραφίσουμε τα γλυπτά του ναού της Αφαίας, είναι σαν μια προσπάθεια να καταγράψουμε τις απειροελάχιστες λεπτομέρειες ενός παμπάλαιου βράχου. Η ενδελεχής παρατήρηση μας επιτρέπει να ξαναβρούμε τα ίχνη των μοτίβων, τα κεντίδια στα φορέματα των αγαλμάτων, να συναντήσουμε την εκρηκτική λάμψη του χρώματος φτιαγμένου από την ίριδα. Έχοντας κατακτήσει την ενδοσκόπηση, μέσω των γλυπτών, το επόμενο βήμα μας θα είναι να αποδώσουμε τα χρώματα και να ζωντανέψουμε τη θεά και τους πολεμιστές της.
Συντελεστές
Μουσική: Eric Percy
Βίντεο: Jacques Gounaud
Φωτογραφίες: Jean-Noël Fouassier