Βραβείο Europa Nostra 2022 στο Μνημείο της Επισκοπής Σικίνου 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Europa Nostra ανακοίνωσαν τους νικητές των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτισμικής Κληρονομιάς / Βραβείων Europa Nostra για το 2022, που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό το έτος, το οποίο σηματοδοτεί την 20^η επέτειο των κορυφαίων Βραβείων της Ευρώπης στον τομέα της πολιτισμικής κληρονομιάς, βραβεύονται 30 εξαιρετικά  επιτεύγματα από 18 Ευρωπαϊκές χώρες σε 5 κατηγορίες. Οι τελευταίες ευθυγραμμίζονται πλήρως με τις τελευταίες εξελίξεις και προτεραιότητες που έχει θέσει η Ευρώπη σε ό,τι αφορά πολιτικές και πρακτικές στον τομέα της πολιτισμικής κληρονομιάς. To ένα από τα οκτώ ευρωπαϊκά βραβεία στην Κατηγορία της Συντήρησης απονέμεται στην Ελλάδα για την στερέωση και αποκατάσταση του Μνημείου της Επισκοπής στη Σίκινο.

Οι νικητές θα τιμηθούν στις 26 Σεπτεμβρίου στην Πράγα στην Τελετή  Απονομής των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτισμικής Κληρονομιάς, η οποία θα λάβει χώρα στο πρόσφατα ανακαινισμένο κτίριο της Κρατικής Όπερας, με οικοδεσπότες την Επίτροπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε θέματα Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, κα. Μariya Gabriel, και τον Πρόεδρο του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Europa Nostra, κ. Δρ. Hermann Parzinger.

Μνημείο της Επισκοπής στη Σίκινο, Ελλάδα

Το μνημείο της Επισκοπής Σικίνου, ενός από τα μικρότερα νησιά των Κυκλάδων, είναι ένα μαυσωλείο των ρωμαϊκών χρόνων που ανοικοδομήθηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ. και διατηρήθηκε μέχρι σήμερα σχεδόν ακέραιο λόγω της μετατροπής του σε βυζαντινό ναό με αδιάλειπτη χρήση.

Το αρχαίο οικοδόμημα συνδυάζεται με διαδοχικές επεμβάσεις κατά τον μεσαίωνα και τα νεώτερα χρόνια, προσφέροντας ένα μοναδικό παλίμψηστο ιστορικών περιόδων που σπάνια διασώζεται σε άλλες περιπτώσεις αρχαίων μνημείων.

Σοβαρά πληγωμένο από καταστροφικούς σεισμούς και ανθρώπινες επεμβάσεις ανά τους αιώνες, το μνημείο εγκαταλείφθηκε τον 20ο αιώνα. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων το 2016 αποφάσισε την αποκατάστασή του και την επαναλειτουργία του για το κοινό.

Την μελέτη αποκατάστασής του ανέλαβε το επιστημονικό προσωπικό της Εφορείας, εγχείρημα που υποστηρίχθηκε από την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και το Ίδρυμα Μαρτίνου Α. & Μ. Μαρτίνου με την χρηματοδότηση της στατικής και γεωτεχνικής μελέτης. Το συνολικό έργο αποκατάστασης του μνημείου χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.

Η κοινότητα της Σικίνου αφοσιωμένη στην αναστήλωση του μνημείου της Επισκοπής παρείχε κάθε υποστήριξη για την υλοποίηση του έργου. Με το κτήριο κλειστό για το κοινό επί μισό αιώνα, η τοπική κοινωνία προσδοκά να αποκαταστήσει τον ζωτικό δεσμό της με το εμβληματικό μνημείο, αρχικά με την αναβίωση του ετήσιου εορτασμού του δεκαπενταύγουστου και στη συνέχεια εγκαινιάζοντας πολιτιστικές δραστηριότητες σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων σε αυτό τον απαράμιλλο αρχαιολογικό χώρο.

«Αυτό το έργο συνδύασε την μεθοδική έρευνα με την σχολαστική συντήρηση που είχαν ως αποτέλεσμα την υψηλής ποιότητας αποκατάσταση του μνημείου. Το μνημείο της Επισκοπής αποτελεί εξαιρετικό πολιτιστικό τοπόσημο για το οποίο είναι ιδιαίτερα υπερήφανη η μικρή νησιωτική κοινότητα. Κατά τις εργασίες αποκατάστασης του μνημείου επιδιώχθηκε η κατά το δυνατόν επανάχρηση αυθεντικών αρχιτεκτονικών μελών όπως επίσης ενσωματώθηκαν λίθοι που περισυλλέχθηκαν από τον περιβάλλοντα χώρο του. Ο συνδυασμός αρχιτεκτονικών στοιχείων ενός μαυσωλείου της ρωμαϊκής εποχής με αυτά ενός βυζαντινού ναού δημιουργούν ένα μοναδικό μνημείο που είναι απλά καθηλωτικό» τόνισε η Κριτική Επιτροπή Απονομής του Βραβείου.

Δείτε το βίντεο για το Μνημείο της Επισκοπής στη Σίκινο εδώ:

 

Νικητές των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτισμικής Κληρονομιάς / Βραβείων Europa Nostra για το 2022^[1]

 

Συντήρηση και Προσαρμοστική Επανάχρηση

Πυροβολαρχία « Άαχεν », Atlantikwall Raversyde, Δυτική Φλάνδρα, ΒΕΛΓΙΟ

«Άαχεν» είναι το όνομα της μοναδικής Γερμανικής παράκτιας πυροβολαρχίας από τον 1^Ο  Παγκόσμιο Πόλεμο, της οποίας τα εναπομείναντα στοιχεία είναι επαρκή ώστε οι επισκέπτες της να μπορέσουν να αντιληφθούν τη δομή της. Αυτό προσδίδει στην αποκατάσταση και ανάπλαση τούτου του μνημείου μεγάλη Ευρωπαϊκή σημασία αλλά και παιδαγωγική αξία.

H Βίλα Ε-1027, Roquebrune-Cap-Martin, ΓΑΛΛΙΑ

Η Βίλα Ε-1027 σχεδιάστηκε στην δεκαετία του 1920 από την Ιρλανδή αρχιτέκτονα και σχεδιάστρια επίπλων Eileen Gray σε συνεργασία με τον Ρουμάνο αρχιτέκτονα Jean Badovici. Η πλήρης αποκατάστασή της, που συμπεριλαμβάνει όλα τα εσωτερικά αντικείμενα και υλικά, καθώς και προηγμένα συστήματα πρόληψης της διάβρωσης, είναι υποδειγματική για την μελλοντική προστασία αρχιτεκτονημάτων του Μοντέρνου Κινήματος.

Μνημείο της Επισκοπής, Σίκινος, ΕΛΛΑΔΑ

Αυτό το εντυπωσιακό Ρωμαϊκό Μαυσωλείο μετατράπηκε σε βυζαντινή εκκλησία, έχοντας επιβιώσει σχεδόν άθικτο μέσα στο χρόνο. Σχολαστικές έρευνες συνδυασμένες με προσεχτική συντήρηση συντέλεσαν στην υψηλή ποιότητα τούτου του έργου αποκατάστασης.

Αποστακτήριο Atlungstad, Ottestad, ΝΟΡΒΗΓΙΑ

Με έτος ίδρυσης το 1855, είναι το παλαιότερο νορβηγικό αποστακτήριο εν χρήσει. Η ανάπλασή του συμπεριλάμβανε την επαναχρησιμοποίηση  του παλαιού εργοστασιακού μηχανολογικού εξοπλισμού, αποκαθιστώντας το βιομηχανικό χαρακτήρα του κτιρίου και προσδίδοντας του νέες κοινωνικές και πολιτιστικές χρήσεις.

Μονή των Καπουτσίνων, Sintra, ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ

Χτισμένο το 1560, αυτό το μοναστηριακό συγκρότημα μέσα στο ενδημικό δάσος της Sintra εκπέμπει πνευματική αφοσίωση και ασκητισμό. Όλα τα κτίρια καθώς και τα διακοσμητικά στοιχεία τους αποκαταστάθηκαν, συνδυάζοντας παραδοσιακές τεχνικές με καινοτόμες λύσεις.

Οίκος Θρησκευτικής Ελευθερίας, Cluj-Napoca, ΡΟΥΜΑΝΙΑ

Αυτό το κτίριο του 15^ου αιώνα είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο σημαντικά στο Cluj-Napoca. Μετά από την ολοκλήρωση των έργων αποκατάστασης, που διήρκεσαν μια δεκαετία, η μονοκατοικία άνοιξε κα πάλι ως πολιτιστικό κέντρο αφιερωμένο στα ιδεώδη της θρησκευτικής ελευθερίας και της ανεκτικότητας.

Νήσος του Βασιλέως, Μινόρκα, ΙΣΠΑΝΙΑ

Η ανάπλαση της νήσου του Βασιλέως είναι το αποτέλεσμα μιας καρποφόρου συνεργασίας μεταξύ ενός ιδρύματος που δημιούργησε μία τοπική ομάδα εθελοντών, οι οποίοι μετέτρεψαν ένα ναυτικό νοσοκομείο του 1711 σε μουσείο, και μιας ελβετικής Γκαλερί τέχνης, η οποία αποκατέστησε και διακριτικά επαναπροσδιόρισε τις χρήσεις των παρακείμενων βοηθητικών κτιρίων της Langara.

Καθεδρικός Ναός του Αγίου Ανδρέα, Κίεβο, ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Αυτή η περιεκτική και πολύ καλά τεκμηριωμένη αποκατάσταση επανάφερε ένα μνημείο με σημαντική πολιτισμική και πνευματική αξία για τον λαό της Ουκρανίας. Η εκκλησία λειτουργεί σήμερα ως μουσείο και φιλοξενεί εκκλησιαστικές υπηρεσίες, επιστημονικές και εκπαιδευτικές εκδηλώσεις και μουσικές συναυλίες.

[1] Οι νικητές παρατίθενται κατά αλφαβητική σειρά και ανά χώρα