Όπως δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη,
«Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αποτελεί όχι ένα απλό εργαλείο, αλλά μία σημαντική και πολυεπίπεδη ευκαιρία για ολόκληρη τη χώρα, καθώς χρηματοδοτεί έργα και δράσεις από την προστασία των μνημείων μέχρι την ενίσχυση της καινοτομίας. Ειδικά για το Βόρειο Αιγαίο, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού έχει εκπονήσει ένα στρατηγικό σχέδιο παρεμβάσεων που καλύπτουν το σύνολο του Πολιτισμού, από τα μνημεία και το πολιτιστικό απόθεμα των νησιών μας, ως την βελτίωση υφισταμένων πολιτιστικών υποδομών και δράσεων σύγχρονης δημιουργίας. Ηδη έχουν ενταχθεί τα πρώτα έργα σε μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους και άμεσα ξεκινά η υλοποίησή τους από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης χρηματοδοτούνται έργα που αναδεικνύουν τον πλούτο της πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής στην ιστορική της διαχρονία, από την προϊστορική εποχή, μέχρι τους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους. Εργα που ενισχύουν την αναπτυξιακή δυναμική των τοπικών κοινωνιών με μετρήσιμη συμβολή στις τοπικές οικονομίες, τόσο στην περίοδο υλοποίησης των έργων, όσο και στην φάση λειτουργίας τους».
Αυτοψία της Λίνας Μενδώνη στην Πολιόχνη
Τα έργα που έχουν ήδη ενταχθεί και χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στο Βόρειο Αιγαίο είναι τα εξής:
– Εκφάνσεις Μνημειακής Ζωγραφικής Χίου
Το έργο, με προϋπολογισμό 1.470.000 €, αφορά στην αποκατάσταση και συντήρηση τριών σημαντικών βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων με αξιόλογα δείγματα μνημειακής ζωγραφικής στην ύπαιθρο της Χίου. Πρόκειται για τον βυζαντινό ναό του Αγίου Γεωργίου στη Σιδηρούντα με τοιχογραφίες του 15ου αιώνα, τον μεταβυζαντινό ναό του Παλαιού Ταξιάρχη με τοιχογραφίες του 16ου αιώνα στα Μεστά, σε ένα από τα σημαντικότερα μαστιχοχώρια της νότιας Χίου, και τον μεταβυζαντινό ναό του Αγίου Θαλελαίου στο Άγιο Γάλας στη βόρεια Χίο με τοιχογραφίες του 17ου αιώνα. Περιλαμβάνονται εργασίες αποκατάστασης και ανάδειξης των ναών, καθώς και εργασίες συντήρησης των τοιχογραφιών, των λίθινων μελών, των ξυλόγλυπτων τέμπλων και των φορητών εικόνων.
– Αποκατάσταση του αμυντικού πύργου και του οχυρωματικού περιβόλου στο μοναστηριακό συγκρότημα της Νέας Μονής Χίου.
Το έργο, προϋπολογισμού 700.000 € προβλέπει εργασίες στερέωσης, συντήρησης και αποκατάστασης του οχυρωματικού περιβόλου και του αμυντικού πύργου του κτηριακού συγκροτήματος. Με την ολοκλήρωση του έργου θα επιτευχθεί η συνολική αποκατάσταση και ανάδειξη του μνημειακού συγκροτήματος της Νέας Μονής, που αποτελεί τοπόσημο της Χίου με διεθνή εμβέλεια και απήχηση. Η Νέα Μονή Χίου αποτελεί εξέχον βυζαντινό μνημείο του 11ου αιώνα και έχει εγγραφεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Το μοναστηριακό συγκρότημα αποτελείται από το Καθολικό με τα περίφημα ψηφιδωτά του, την Τράπεζα, που μετατράπηκε σε μουσειακό χώρο, την κινστέρνα (βυζαντινή δεξαμενή), το ηγουμενείο και τα κελιά.
– Aποκατάσταση ΒΑ περιβόλου Κάστρου Μυτιλήνης
Το έργο, με προϋπολογισμό 2.592.300, περιλαμβάνει την αναστήλωση του μεσαιωνικού περιβόλου του Κάστρου Μυτιλήνης, με ανακτήσεις, συμπληρώσεις και στερεώσεις της σαθρής τοιχοποιίας, αλλά και αποκατάστασης των υφιστάμενων κανονιοστασίων και των επάλξεων. Παράλληλα δρομολογούνται εργασίες στερέωσης και αντιστήριξης του βραχώδους υποβάθρου μετά από εκτεταμένους καθαρισμούς από την αυτοφυή βλάστηση. Το έργο της αποκατάστασης του βορειοανατολικού περιβόλου του Κάστρου Μυτιλήνης αποτελεί το πιο ορατό σημείο θέασης της μεσαιωνικής οχύρωσης, η οποία βρίσκεται σε ερειπιώδη κατάσταση με αποτέλεσμα να εγκυμονεί κίνδυνος κατάρρευσης. Με την υλοποίηση του έργου, ολοκληρώνεται το πιο ευπαθές τμήμα του Κάστρου Μυτιλήνης, ο βόρειος περίβολος. ο οποίος αποκαθίσταται πλέον στο σύνολό του. Παράλληλα, το Κάστρο, το οποίο συγκεντρώνει χιλιάδες επισκεπτών ετησίως, καθίσταται προσβάσιο σε ΑμεΑ
– Αποκατάσταση δυτικού τομέα προϊστορικού οικισμού Πολιόχνης Λήμνου
Με τις εργασίες αποκατάστασης του δυτικού τομέα του του προϊστορικού οικισμού της Πολιόχνης, προϋπολογισμού 1.420.000 ευρώ, προστατεύεται και αναδεικνύεται το εξαιρετικά σημαντικό οικιστικό σύνολο, το οποίο προσελκύει το σύνολο των επισκεπτών του νησιού. Με το έργο το οποίο δρομολογείται ανακόπτεται η διαδικασία φθοράς των αυθεντικών δομών και θωρακίζεται ο οικισμός απέναντι σε όποιο ανθρωπογενή ή φυσικό παράγοντα μπορεί να επιταχύνει τη φθορά του. Ταυτόχρονα, με τις εργασίες ανάδειξης, εντάσσεται και αυτό το τμήμα του οικισμού στο δίκτυο διαδρομών και πληροφόρησης που ήδη καθοδηγεί τον επισκέπτη, επιτρέποντας μία περισσότερο ολοκληρωμένη κατανόηση και μια πληρέστερη εμπειρία του αρχαιολογικού χώρου.
– Αποκατάσταση του μεταβυζαντινού ναού του Αγίου Βασιλείου και δημιουργία πολιτιστικών διαδρομών στον Άγιο Ευστράτιο
Ο Άγιος Βασίλειος στον Άγιο Ευστράτιο
Το έργο, προϋπολογισμού 1.000.000 ευρώ, προβλέπει την αποκατάσταση του μεταβυζαντινού ναού του Αγίου Βασιλείου και τη δημιουργία πολιτιστικών διαδρομών στον Άγιο Ευστράτιο. Στις εργασίες περιλαμβάνονται η αποκατάσταση του ναού, η συντήρηση των τοιχογραφιών, ο εξωραϊσμός και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του, η έκδοση δίγλωσσου πληροφοριακού υλικού και στη μέθοδο Braille, η σήμανση και η δημιουργία ψηφιακών εφαρμογών. Το έργο υλοποιείται τηρώντας τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης και της καθολικής προσβασιμότητας.