Έκθεση «Η Ιστορία στο Πιάτο – Ενθύμιο Φιλοπατρίας»

Με αφορμή τη συμπλήρωση 200 ετών από την Ελληνική  Επανάσταση  και με πυρήνα τη σημαντική ιδιωτική συλλογή ιστορικών πιάτων της Λόλας Νταϊφά, γεννήθηκε και εξελίχθηκε η ιδέα μιας πρωτότυπης μελέτης και εικαστικής συνομιλίας σε επετειακή διοργάνωση του Λυκείου των Ελληνίδων Βόλου με τη συνεργασία της Λέσχης Βόλου (Εξωραϊστική)  στο χώρο της οποίας θα φιλοξενηθεί. Η δράση αυτή με επίκεντρο την έκθεση, η οποία ξεκινά την Κυριακή 21 Νοεμβρίου και ώρα 7 μ.μ.,  έχει τεθεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Κατερίνα Σαμαρά / Ο Ρήγας Βελεστινλής και η Χάρτα, 2021
Χαρτί, γυψόγαζα, ύφασμα, ακρυλικά χρώματα, χωμάτινα πετρώματα και κόλλα hro-coll κρυσταλιζέ διάφανη, 30×25 εκ.

Στο πλαίσιο της έκθεσης, η επιμελήτρια της έκθεσης Ίρις Κρητικού προσκάλεσε νεότερους και διακεκριμένους Έλληνες εικαστικούς που εργάζονται με διαφορετικά υλικά και σύγχρονα μέσα έκφρασης, να προχωρήσουν μετά από ιστορική και καλλιτεχνική έρευνα, βασισμένη στα ιστορικά αντικείμενα και τα εικονολογικά πρότυπα της συλλογής, στη σύσταση ενός αυτοτελούς οργανικού ερευνητικού και αναπαραστατικού πεδίου με ιστορικές, εικαστικές, πλαστικές και συμβολικές πολυεπίπεδες απεικονιστικές και τυπολογικές επισημάνσεις.

Μαρία Χαλκιά / «Αθηνά»
Διάμετρος πιάτου: 27 c.m.

Έτσι, πολλοί  εικαστικοί ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση και φιλοτέχνησαν νέα πρωτότυπα τρισδιάστατα έργα, κύκλιου ή άλλου σχήματος ελαφριάς κατά κύριο λόγο ύλης (κέντημα, πηλός, χαρτί, νωπογραφία κ. ά.). Η κοινή έκθεση του ιστορικού και σύγχρονου υλικού- που βασίζεται αφενός, σε μέρος από τη συλλογή ιστορικών πιάτων της Λ. Νταϊφά, επιλεγμένα από ένα μεγαλύτερο συλλεκτικό σχήμα που περιλαμβάνει και άλλες απεικονίσεις επάνω σε πιάτα πορσελάνης και αφετέρου, σε νέα έργα δημιουργημένα από διαφορετικά υλικά- παρουσιάζεται μουσειολογικά ως μια συνολική εγκατάσταση στον χώρο.

Γεωργία Μπλιάτσου / Έλληνες αγωνιστές, 2021,
Ρηχό πιάτο από χαρτί

Οι ιστορικές φιγούρες που απεικονίζονται στα πιάτα της συλλογής και τα αξιομνημόνευτα ιστορικά συμβάντα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, τρέπονται στις σημαίνουσες πηγές και τις εικονοποιητικές αφορμές για τα σύγχρονα έργα της έκθεσης που επί τούτου δημιουργήθηκαν, αναπτύσσοντας ένα νέο εικαστικό σύμπαν και τρισδιάστατο οπτικό αφήγημα.

Νίκος Τριανταφύλλου. «ΣΕΜΝΟΣ ΕΡΩΣ ΑΡΕΤΗΣ»,
είναι ένα διπλωμένο χαρτί που θα ανοιχθεί πάνω σε έναν δίσκο, διαμέτρου 35,5 εκατοστά και υπερυψωμένο χείλος

Τα ιστορικά πιάτα της παθιασμένης συλλέκτριας και γνωστής από την πλούσια δραστηριότητά της στους χώρους των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, Λόλας Νταϊφά, αποτυπώνονται  στο λεύκωμα των εκδόσεων «Μίλητος» με τον εύγλωττο τίτλο «Η Ελλάδα μέσα από 231 ιστορικά πιάτα (1863-1973)». Η συλλογή συνδέεται με μυθολογικά πρόσωπα, ιστορικές προσωπικότητες και γεγονότα που «σφράγισαν» την ιστορία της χώρας μας, ενώ, σύμφωνα με την επιστημονική επιμελήτρια του τόμου, Κατερίνα Κορρέ-Ζωγράφου, πρόκειται για τη σπανιότερη σε εύρος -σε επίπεδο δημόσιου και ιδιωτικού αρχείου.

Ιστορικό πιάτο από τη Συλλογή της Λόλας Νταϊφά.
Οι φωτογραφίες προέρχονται από το λευκωμα Η Ελλάδα μέσα από 231 Ιστορικά Πιάτα 1863-1973, Κατερίνα Κορρέ-Ζωγράφου  (έρευνα-κείμενα),  εκδόσεις Μίλητος, Αθήνα 2016.

Οι μυθολογικές και ιστορικές φιγούρες που απεικονίζονται στα πιάτα, η Θεά Αθηνά ή ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο Ρήγας Φεραίος, ο Λόρδος Βύρων, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, η Μπουμπουλίνα αλλά και ήρωες λιγότερο γνωστοί στην υπόλοιπη Ελλάδα, όπως αντίστοιχα και τα διάφορα ιστορικά συμβάντα ή επετειακά επιλεγόμενα θέματα (Πυρπόληση Μονής Αρκαδίου, Ένωση της Ελλάδας με την Ήπειρο και τη Θεσσαλία κ.ά), εμφυσούσαν στους πολίτες την έννοια της κοινής καταβολής και του συμπαγούς ιστορικά κράτους.

Τάσος Λιακόπουλος / ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ

Μετά τη σύσταση του ελληνικού κράτους και από το 1863 περίπου και εξής, μέσω των πιάτων αυτών «του ενθουσιασμού», επιχειρήθηκε η μετάδοση της γνώσης της ιστορίας του Έθνους στους απλούς και, συχνά, μη εγγράμματους πολίτες. Σε αντίθεση με τα πολύτιμα προγενέστερα χρονολογικά και εξαιρετικά δημοφιλή τότε φιλελληνικά πιάτα που βασισμένα σε ευρωπαϊκά έργα χαρακτικής με θέματα από τη δράση των ελλήνων ηρώων κατασκευάζονταν ως τα μέσα του 19ου αιώνα στην Ευρώπη -τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία- στοχεύοντας στην οικονομική ενίσχυση του Αγώνα, τα πιάτα της συλλογής Νταϊφά είναι κατασκευασμένα στον Πειραιά και τη Σύρο, την Πάτρα και την Αθήνα, καλύπτοντας με θαυμαστή αφηγηματική οικονομία μια ιστορική περίοδο 100 ετών.

Ιστορικό πιάτο από τη Συλλογή της Λόλας Νταϊφά.
Οι φωτογραφίες προέρχονται από το λευκωμα Η Ελλάδα μέσα από 231 Ιστορικά Πιάτα 1863-1973, Κατερίνα Κορρέ-Ζωγράφου  (έρευνα-κείμενα),  εκδόσεις Μίλητος, Αθήνα 2016.

Αν και εξαιρετικής τέχνης και τεχνικής, με άρτια χρώματα, σχέδιο και περίτεχνο περιχείλωμα, προορίζονταν για καθημερινή χρήση, διατηρώντας παρά το φθαρτό της ύλης τους «την ιερότητα και την αμεσότητα μιας εκκλησιαστικής εικόνας ή μιας εφήμερης φιγούρας θεάτρου σκιών με ιστορικό εθνικό περιεχόμενο».

Ιστορικό πιάτο από τη Συλλογή της Λόλας Νταϊφά.
Οι φωτογραφίες προέρχονται από το λευκωμα Η Ελλάδα μέσα από 231 Ιστορικά Πιάτα 1863-1973, Κατερίνα Κορρέ-Ζωγράφου  (έρευνα-κείμενα),  εκδόσεις Μίλητος, Αθήνα 2016.

Η παρούσα έκθεση που σχεδιάστηκε μέσα σε συνθήκες πανδημίας και ύφεσης, με το βλέμμα στραμμένο σε μικρά καθημερινά αντικείμενα οικιακής χρήσης που αφηγούνται συγκινητικές ιστορίες, προτρέποντας ταυτόχρονα τους σύγχρονους δημιουργούς σε οικεία παρατήρηση και μικροδημιουργία, αποτελεί ένα απτό παράδειγμα για το πώς μπορούμε να επανεκτιμήσουμε τα ήσσονα, να είμαστε επινοητικοί, να διδάσκουμε τους θεατές αλλά και να διδασκόμαστε οι ίδιοι από προσβάσιμα σύμβολα.

Κική Βουλγαρέλη / «Η Γολέτα ΤΕΡΨΙΧΟΡΗ των αδελφών  Τομπάζη” 2021»
Μικτή τεχνική, 25 εκ.

Ο επιλεγμένος χώρος διεξαγωγής της έκθεσης είναι η ιστορική αίθουσα εκδηλώσεων της Εξωραϊστικής Λέσχης του Βόλου που βρίσκεται στο πιο εμβληματικό κτήριο της περιόδου του νεοκλασικισμού του παλιού Βόλου.  Κτισμένη  το 1894 από τον επιφανή  αρχιτέκτονα της εποχής Νικόλαο Κ. Δημάδη, αποτέλεσε σ’ όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα το επίκεντρο της καλλιτεχνικής και πνευματικής κίνησης της πόλης. Σήμερα εξακολουθεί να στεγάζει πολυποίκιλες πολιτιστικές δράσεις.

Απόστολος Παπαγεωργίου / Άτιτλο, 2008
Μικτή τεχνική, δ. 24 εκ.

Τα ιστορικά πιάτα της συλλογής Νταϊφά πλαισιώνουν με έργα τους οι εικαστικοί: Νεκτάριος Αποσπόρης, Ευριδίκη Αρκουδογιάννη, Άννυ Αρχιμανδρίτου, Κική Βουλγαρέλη, Βασίλης Βούλγαρης, Μάριος Βουτσινάς, Μαρία Γέρουλα, Νεκταρία Γιακμογλίδου, Αστέρης Γκέκας, Κατερίνα Γραφανάκη,   Κρίστη Γρηγορίου, Μαρία Διακοδημητρίου, Νίκη Ελευθεριάδη, Δέσποινα Καλλιγά, Ελπινίκη Καμόσου, Κατερίνα Κασσαβέτη, Μάρω Κορνηλάκη, Τάσος Λιακόπουλος, Μαρία Λιναρδάκη, Μηνάς Μαυρικάκης, Δημήτρης Μοράρος, Μάνος Μπατζόλης, Γεωργία Μπλιάτσου, Ρούλη Μπούα, Απόστολος Παπαγεωργίου, Καλυψώ Παπαδοπούλου, Κλειώ Παπαϊωάννου, Μαρία Παπανικολάου, Χριστίνα Παρασκευοπούλου, Νίκος Ποδιάς, Κατερίνα Σαμαρά, Ιφιγένεια Σδούκου, Ιωάννα Τερλίδου,  Νίκος Τριανταφύλλου,  Θεοδώρα Τσιάτσιου,  Bιργινία Φιλιππούση, Μαρία Χαλκιά,  Μαρία Χάνιου.

Νίκος Ποδιάς «Χωρίς τίτλο»
Μικτή τεχνική Διάμετρος 22 εκ. 2021-11-16

Η έκθεση  «Η Ιστορία στο Πιάτο- Ενθύμιο Φιλοπατρίας», στοχεύει στη σύνδεση σύγχρονων καλλιτεχνών και κοινού με την ελληνική λαϊκή παράδοση και την ανάδειξη και προβολή ηρώων του 1821, που διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ελληνική Επανάσταση.

Μάνος Μπατζόλης / «Η Πυρπόληση της Τουρκικής Ναυαρχίδας»
πετσέτα φαγητού, μαρκαδόροι 50χ50εκ

Εκτός από την παράλληλη επιδίωξη της όσμωσης του κοινού με τους πρωταγωνιστές του 21, στοχεύεται ακόμη η γνωριμία της καθημερινότητας ανθρώπων που έζησαν στον ευρύτερο ελληνικό χώρο και χρησιμοποίησαν τα συγκεκριμένα αντικείμενα, στην περίοδο 1863-1973, κάποιες από τις αθέατες πτυχές της οποίας η παρούσα έκθεση λαμβάνει την πρόκληση να φωτίσει πολλαπλά. Η έκθεση υποστηρίζεται και  από άλλες συναφείς εκπαιδευτικές και δημιουργικές δράσεις που το Λύκειο των Ελληνίδων Βόλου οργάνωσε για παιδιά και ενήλικες στο διάστημα της λειτουργίας της.

Στην πραγματοποίηση της έκθεσης  και των επί μέρους εκδηλώσεών της  συντέλεσαν οι χορηγοί: ΕΚΠΟΛ Περιφέρειας Θεσσαλίας, Οργανισμός Λιμένος Βόλου Α.Ε. και Γιώργος Γκέκος.

Στην έκθεση θα τηρηθούν απαρέγκλιτα όλα τα νομοθετημένα  μέτρα προστασίας για τον covid 19 και η είσοδος θα επιτρέπεται μόνο με πιστοποιητικό εμβολιασμού ή νόσησης.