ΜΟΙΡΑΣΟΥ ΤΟ ΣΤΑ SOCIAL MEDIA
Στην πρόσφατη επίσκεψή της στη Σύρο, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη έδωσε μια λύση για το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το Αρχαιολογικό Μουσείου Σύρου, το οποίο εδώ και χρόνια αναζητά χώρους επέκτασης: να δημιουργηθεί ένα Διαχρονικό Μουσείο που θα στεγάσει τον μνημειακό πλούτο και την εξαιρετικά σημαντική ιστορία του νησιού στο κτήριο του Λαζαρέτου, στην είσοδο του κόλπου της Ερμούπολης.
Όπως δήλωσε η Υπουργός « Η πρότασή μας είναι να αξιοποιηθεί ως μουσειακός και εκθεσιακός εν γένει χώρος το κτήριο του Λαζαρέτου, ένα κτήριο ιστορικά φορτισμένο, με μία ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, συμβατή με την χρήση του ως λοιμοκαθαρτήριο. Με τον τρόπο αυτό διασώζεται και αναδεικνύεται ένα πολύ σημαντικό κτήριο, δεσπόζον στον κόλπο της Ερμούπολης, εξασφαλίζονται οι αναγκαίοι χώροι για τις εκθεσιακές και πολιτιστικές ανάγκες του νησιού, ενώ παράλληλα δίνεται μεγάλη αναπτυξιακή ώθηση και σε εκείνη την πλευρά της πόλης». Η πρόταση έγινε δεκτή με ιδιαίτερη ικανοποίηση εκ μέρους όλων των παρευρισκομένων.
Ποια είναι όμως η ιστορία του Λαζαρέτου, πρώην Λοιμοκαθαρτηρίου της Σύρου;
Το Λοιμοκαθαρτήριο της Σύρου χτίστηκε το 1839 υπό την εποπτεία του Βίλχεμ φον Βάιλερ. Αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως τόπος καραντίνας, στη συνέχεια ως καταφύγιο για τους πρόσφυγες του 1922, ως φυλακή και ψυχιατρικό άσυλο. Σήμερα το κτήριο αποτελεί περιουσία του Δημοσίου. Στην αυτοψία, που ακολούθησε –παρουσία και της βουλευτού Κατερίνας Μονογιού- η Λίνα Μενδώνη έδωσε τις οδηγίες για να συγκεντρωθούν από την Περιφέρεια όλα τα διαθέσιμα στοιχεία που αφορούν στο κτήριο, όπως η ζωγραφική αποτύπωση από τον ίδιο τον Βάιλερ, πρόσφατες αποτυπώσεις και φωτογραφικό υλικό, ενώ ο Δήμος θα πρέπει να ετοιμάσει πρόταση αστικής ανάπλασης της περιοχής. Προκειμένου να εξεταστούν όλα τα δεδομένα -συμπεριλαμβανομένης της πολεοδομικής μελέτης, η έγκριση της οποίας αποτελεί χρονίζουσα εκκρεμότητα- και να συνταχθεί ο οδικός χάρτης των αναγκαίων ενεργειών ωρίμανσης του συνολικού σχεδίου, ορίστηκε συνάντηση όλων των εμπλεκομένων στις αρχές Νοεμβρίου.
Ανατρέχοντας στο παρελθόν, εντοπίζουμε την εμφάνιση των πρώτων λοιμοκαθαρτηρίων στην Ελλάδα, μετά την Επανάσταση του 1821, όταν η πανούκλα και πολλές άλλες μεταδοτικές ασθένειες εκδηλώθηκαν σποραδικά, με τη μορφή επιδημίας, κυρίως σε λιμάνια κοντά στις πόλεις και στα νησιά της Ελλάδας που είχαν συμμετάσχει στον πόλεμο.
Τα λοιμοκαθαρτήρια χρησίμευαν ως τόπος καραντίνας των πλοίων, των ταξιδιωτών και των πληρωμάτων, όπως και για την κάθαρση των εμπορευμάτων. Το μεγαλύτερο και σημαντικότερο λοιμοκαθαρτήριο της χώρας ιδρύθηκε εκείνη την εποχή στο λιμάνι της Ερμούπολης, στη Σύρο, λόγω της εδραίωσης της Ερμούπολης μεταξύ των εμπορικότερων σταθμών της ανατολικής Μεσογείου.
Στο Λαζαρέτο που χτίστηκε την περίοδο 1839-1841, παρέμεναν για περίπου μία εβδομάδα, οι ταξιδιώτες που προέρχονταν από την Τουρκία ή την Αίγυπτο προκειμένου να αποφευχθεί η πιθανότητα μετάδοσης σοβαρών ασθενειών όπως η πανούκλα. Την ευθύνη της κατασκευής του είχε ο Βαυαρός αρχιτέκτονας Βίλχελμ φον Βάιλερ (Wilhelm von Weiler). Το κτήριο περιελάμβανε 32 διαμερίσματα με τζάκι και ξεχωριστά κουζίνα και μπάνιο για τους ταξιδιώτες, καθώς και μαγειρεία και γραφεία για το διοικητικό προσωπικό.
Το Λαζαρέτο που σώζεται ακόμα και σήμερα στη Σύρο λειτούργησε 120 χρόνια, από το 1840 έως το 1961, με διαφορετική χρήση κάθε φορά: ως λοιμοκαθαρτήριο, ως καταφύγιο για τους πρόσφυγες, ως φυλακή (ακόμη και για πολιτικούς κρατούμενους) καθώς και ως άσυλο φρενοβλαβών.
Από πού προέρχεται η ονομασία του;
Αξίζει να σημειώσουμε ότι η ετυμολογία της λέξης ‘’λαζαρέτο’’ προέρχεται από την ιστορία του άρρωστου επαίτη Λαζάρου της Καινής Διαθήκης (Λουκά, XVII, 20) και χρησιμοποιείται από το Μεσαίωνα για την περιγραφή ενός αρρώστου ή φτωχού, κυρίως του “βρώμικου” λεπρού. Οι ασθενείς απομονώνονταν σε ένα λαζάρ-κοιτώνα, ή λαζάρ-σπίτι, το οποίο στο πέρασμα του χρόνου, μετονομάστηκε κατά το ιταλικό “Lazzaretto” (Λαζαρρέττο) με την εξειδικευμένη έννοια μιας εγκατάστασης για καραντίνα σε περιπτώσεις που υπήρχε υποψία για πανούκλα.
Τα λοιμοκαθαρτήρια συστάθηκαν για πρώτη φορά στην Ιταλία τον 14ο και τον 15ο αιώνα και κατόπιν την Ευρωπαϊκή μεσογειακή ακτογραμμή όπως επίσης γύρω από τις ακτές της Μεγάλης Βρετανίας. Στην Ερμούπολη της Σύρου, νευραλγικό λιμάνι της Μεσογείου, υπήρξαν τέσσερα Λοιμοκαθαρτήρια γύρω από την είσοδο του λιμανιού. Αυτό που διασώζεται σήμερα έχει μεγάλη ιστορική αξία όχι μόνο για τη Σύρο αλλά για ολόκληρη την Ελλάδα.
