Οι πρωτοβουλίες του ΥΠΠΟΑ για την προστασία των μνημείων από την κλιματική αλλαγή, ενόψει της Ημέρας Περιβάλλοντος

Η δράση του ΥΠΠΟΑ για την πρόληψη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά και στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των πολιτιστικών χώρων τουριστικής και οικονομικής σημασίας είναι προληπτική. Η Ελλάδα ανήκει στις ελάχιστες χώρες της Ε.Ε. που ενεργούν ήδη σε αυτήν την κατεύθυνση.

Εκτός από τις φυσικές απειλές για χώρους και μνημεία, η κλιματική αλλαγή μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αλλαγές και αλλοιώσεις στο φυσικό τοπίο, που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τις τοπικές κοινωνίες, υπονομεύοντας την ακεραιότητα και ταυτότητα της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, το πολιτιστικό περιβάλλον και την οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα των τοπικών κοινωνιών.

Ορισμένα από τα βασικά σημεία του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την αντιμετώπιση του φαινομένου είναι τα εξής:

1η φάση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης Πολιτιστική Κληρονομιά και Κλιματική Αλλαγή μέχρι το 2025

1. Δημιουργία (χαρτογραφικού) καταλόγου κλιματικής τρωτότητας σε επίπεδο χώρας (με έμφαση στις χωρικές ενότητες με μνημεία/αρχαιολογικούς χώρους) και ανάπτυξη ψηφιακού αποθετηρίου σε σύνδεση με το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο
2. Κατάρτιση του Εθνικού Καταλόγου Πολιτιστικών Αγαθών σε κλιματικό κίνδυνο
3. Σταδιακή κατάρτιση και εφαρμογή 12 Σχεδίων Προσαρμογής αρχαιολογικών χώρων/μνημείων στις επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής και η αναθεώρηση/επικαιροποίηση των αντίστοιχων Σχεδίων Πολιτικής Προστασίας
4. Αξιολόγηση των αναγκών ενεργειακής αναβάθμισης Μουσείων του ΥΠΠΟΑ και ενεργειακή αναβάθμιση 13 Μουσείων του ΥΠΠΟΑ.
5. Αναθεώρηση, σε συνεργασία με τη Γ.Γ. Πολιτικής Προστασίας, των σχεδίων πολιτικής προστασίας των ευρύτερων περιοχών στις οποίες ανήκουν οι αρχαιολογικοί χώροι/μνημεία.
6. Κατάρτιση σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ και θεσμοθέτηση Ειδικών Χωρικών Σχεδίων για αρχαιολογικούς χώρους/μνημεία που χαρακτηρίζονται από αυξημένη τρωτότητα σε κλιματικούς κινδύνους – Επαναξιολόγηση των ορίων των ζωνών προστασίας των αρχαιολογικών χώρων/μνημείων, ειδικότερα σε περιοχές υψηλής τρωτότητας σε κλιματικούς κινδύνους
7. Εκπαίδευση/κατάρτιση του στελεχειακού δυναμικού του ΥΠΠΟΑ στο δίπτυχο «Κλιματική Αλλαγή και Πολιτιστική Κληρονομιά».
8. Ανάπτυξη ειδικού προγράμματος για την προστασία των υλικών των μνημείων και αρχαιολογικών χώρων από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής
9. Δημιουργία μηχανισμού υποστήριξης εντός του ΥΠΠΟΑ – Πλαίσιο συνεργασίας με εξειδικευμένους φορείς του Δημόσιου Τομέα.

2η φάση: μέχρι το 2030

1. Σταδιακή κατάρτιση και εφαρμογή 35 συνολικά (και για τις δύο φάσεις) Σχεδίων Προσαρμογής αρχαιολογικών  χώρων/μνημείων στις επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής.
2. Ενεργειακή αναβάθμιση 30 συνολικά (και για τις δύο φάσεις) Μουσείων του ΥΠΠΟΑ, ώστε να διασφαλίζεται η ομαλή τους λειτουργία σε επιβαρυμένες θερμικές συνθήκες, να χαρακτηρίζονται από συνθήκες θερμικής άνεσης για τους επισκέπτες, να προστατεύονται οι συλλογές αλλά και να περιορίζονται οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στο πνεύμα της Συμφωνίας των Παρισίων και των εθνικών στόχων (-40% στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε σχέση με το 1990).
3. Πιλοτική ενεργειακή αναβάθμιση Μουσείων του ΥΠΠΟΑ, σε σχεδόν μηδενικής ενέργειας (near zero energy).

Ταμείο Ανάκαμψης – Προτεινόμενο έργο: «Αντιμετώπιση των απειλών της κλιματικής αλλαγής στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα πολιτιστικών χώρων τουριστικής και οικονομικής σημασίας»

Προϋπολογισμός προτεινόμενου έργου: € 23.000.000

Επένδυση Ταμείου Ανάκαμψης: € 23.000.000

1 Προστασία από βραχοπτώσεις στους Δελφούς € 7.715.000

2 Αντιπλημμυρικά έργα στον Αρχαιολογικό Χώρο Δίου € 2.250.000

3 Αντιπλημμυρικά έργα σε Μινωικά Ανάκτορα της Κρήτης (Φαιστός και Μάλια) €3.360.000

4 Έργα πυροπροστασίας στον Αρχαιολογικό Χώρο Φιλίππων € 2.225.000

5 Έργα πυροπροστασίας στον Αρχαιολογικό Χώρο Μυστρά € 3.200.000

6 Συστήματα παρακολούθησης και καταγραφής των επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής στο μικροπεριβάλλον για τις ανάγκες συντήρησης των επιφανειών των μνημείων € 2.000.000

7 Σχεδιασμός Εθνικής Στρατηγικής για την προσαρμογή της προστασίας των μνημείων πολιτιστικής

κληρονομιάς στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής € 2.000.000

8 Τεχνική και διαχειριστική υποστήριξη στην υλοποίηση του έργου € 250.000

Αναλυτικά η παρουσίαση των πρωτοβουλιών του ΥΠΠΟΑ εδώ:

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ_