Το διεθνές προφίλ του ελληνικού σινεμά το 2020

Το 2020 ήταν μια χρονιά που ενίσχυσε τη θέση του ελληνικού κινηματογράφου στην ευρωπαϊκή παραγωγή και παράλληλα ενδυνάμωσε τη σχέση του με το κοινό, εντός κι εκτός συνόρων. Στο εσωτερικό, η Ευτυχία των 670.000 θεατών καλλιέργησε υψηλές προσδοκίες για έναν ποιοτικό ελληνικό κινηματογράφο με την καλλιτεχνική και εμπορική του πλευρά σε ισορροπία, ενώ στο εξωτερικό, τα βραβευμένα Μήλα του Χρήστου Νίκου, με την Κέιτ Μπλάνσετ ως executive producer, υπενθύμισαν τη δυναμική των Ελλήνων κινηματογραφιστών και την οικουμενική απήχηση της ματιάς τους.

Ο ελληνικός κινηματογράφος σε αριθμούς

Σύμφωνα με τον απολογισμό του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου  για το 2020, 19 ελληνικές παραγωγές μεγάλου μήκους, της περιόδου 2019 και 2020, συμμετείχαν σε φεστιβάλ του εξωτερικού -το ΕΚΚ είναι συμπαραγωγός τους, ή υποστηρίζει οικονομικά την προώθησή τους. Σημειώνουμε ότι οι ελληνικές ταινίες (μυθοπλασίας μεγάλου και μικρού μήκους, αλλά και ντοκιμαντέρ) είχαν συμμετοχές και διακρίσεις σε φεστιβάλ, θετικά σχόλια στον διεθνή ειδικό Τύπο, αλλά και θετική απόκριση από τη διεθνή διανομή – που είναι ενθαρρυντική λόγω των ραγδαίων διαρθρωτικών αλλαγών που φέρνει η ψηφιακή τεχνολογία παγκοσμίως.

Στο σύνολο των κινηματογραφικές παραγωγών, τα Μήλα του Χρήστου Νίκου, αποτελούν την επίσημη ελληνική πρόταση για το Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας τον Απρίλιο του 2021, και διαθέτουν 18 συμμετοχές σε ξένα φεστιβάλ, μεταξύ των οποίων αυτό της Βενετίας. Το βραβείο σεναρίου (στον Χρήστο Νίκου και τον Σταύρο Ράπτη) στο φεστιβάλ του Σικάγου ήταν μια σημαντική διάκριση για την ταινία που έχει εξασφαλίσει διανομή (σε αίθουσες ή σε πλατφόρμες) σε Ευρώπη, Βόρειο Αμερική, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία, Ασία.

Ακολουθούν οι ταινίες: Μικρά όμορφα άλογα (8 φεστιβάλ, διανομή), Άλυτη (13 φεστιβάλ, διανομή), Η αναζήτηση της Λώρα Ντουράντ (7 φεστιβάλ, 1 βραβείο, διανομή), Cosmic Candy (6 φεστιβάλ, 1 βραβείο, διανομή), Digger (16 φεστιβάλ, 3 βραβεία, διανομή), Ο ράφτης (4 φεστιβάλ, διανομή), Απόστρατος (4 φεστιβάλ, διανομή), Ντάνιελ 16 (6 φεστιβάλ), Πράσινη θάλασσα (2 φεστιβάλ, 1 βραβείο, διανομή), Ελεύθερο θέμα (2 φεστιβάλ, 1 βραβείο), Πολιορκία στην οδό Λιπέρτη (3 φεστιβάλ, 1 βραβείο, διανομή), Η ανάκριση (3 φεστιβάλ, 1 βραβείο), Το θολάμι (1 φεστιβάλ), Η μπαλάντα της τρύπιας καρδιάς (1 φεστιβάλ), Παρί (19 φεστιβάλ, 1 βραβείο, διανομή), Ένας ήσυχος άνθρωπος (3 φεστιβάλ), Sisters apart (16 φεστιβάλ, 1 βραβείο), Kala Azar (22 φεστιβάλ, 2 βραβεία).

Στο πλαίσιο των διεθνών συμπαραγωγών, κατά τη διετία 2019-2020, η χρηματοδότηση από τους ξένους συμπαραγωγούς σε 10 κινηματογραφικά έργα μεγάλου μήκους ελληνικής πρωτοβουλίας (7 μυθοπλασίας και 3 ντοκιμαντέρ) ανήλθε σε 3.463.661 ευρώ. Η χρηματοδότηση του ΕΚΚ, βάση των δυνατοτήτων του, στα συγκεκριμένα έργα ήταν 1.043.000 ευρώ.

Σημαντική ήταν επίσης η παρουσία των Ελλήνων παραγωγών και δημιουργών στα τμήματα των Αγορών ευρωπαϊκών κινηματογραφικών φεστιβάλ, αλλά και σε διεθνή προγράμματα όπου αναπτύσσονται κινηματογραφικά σχέδια και στα οποία διευρύνεται ο κύκλος των σύγχρονων συμπαραγωγών.

Ο κατάλογος των ελληνικών συμμετοχών και διακρίσεων σε ξένα φεστιβάλ είναι μακρύτερος, καθώς αυτά επιλέγουν στα προγράμματά τους και ταινίες παλιότερης παραγωγής. Το ίδιο ισχύει και για τη διεθνή διανομή. Για παράδειγμα, η ταινία ο Γιος της Σοφίας (παραγωγής 2017, βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο φεστιβάλ της Τραϊμπέκα) που προσφάτως τιμήθηκε με το Young Audience Award στο διαδικτυακό φεστιβάλ της ARTE και κατόπιν βρήκε διανομή στην πλατφόρμα ArteKino, η οποία έχει κοινό σε 50 χώρες.

Οι ελληνικές ταινίες μικρού μήκους

Το εκτόπισμα της ελληνικής ταινίας μικρού μήκους γίνεται ολοένα και πιο αισθητό τα τελευταία χρόνια στα μεγάλα διεθνή φεστιβάλ. Ο Χρυσός Φοίνικας στις Κάννες πριν από δύο χρόνια, στην ταινία Η απόσταση ανάμεσα στον ουρανό κι εμάς του Βασίλη Κεκάτου, ήταν μια μεγάλη ελληνική επιτυχία, που είχε συνέχεια. Πέρυσι στο ίδιο φεστιβάλ, στο διαγωνιστικό πρόγραμμά του επιλέχτηκε το Motorway 65 της Εύης Καλογηροπούλου.

Στο φεστιβάλ του Κλερμόν Φεράν, που είναι το σημαντικότερο για ταινίες μικρού μήκους διεθνώς, η ταινία Όλες οι φωτιές η φωτιά του Ευθύμη Kosemund Σανίδη τιμήθηκε με το Μεγάλο Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής. Σημειωτέον ότι στο διεθνές διαγωνιστικό της φετινής διοργάνωσης του Κλερμόν Φεράν (26 Ιανουαρίου έως 6 Φεβρουαρίου) θα συμμετέχει η ταινία Απόδραση από τον εύθραυστο πλανήτη του Θανάση Τσιμπίνη.

Μεγάλη ελληνική επιτυχία πέρυσι ήταν και η Bella της Θέλγιας Πετράκη. Διακρίθηκε στο Vision du Reel (Ειδική Μνεία) και στο φεστιβάλ του Όμπερχάουζεν (Βραβείο E-Flux) ενώ το online περιοδικό Close-Up την ανέβασε στην κορυφή της λίστας του με τις καλύτερες ταινίες μικρού μήκους του 2020 (στην ίδια λίστα, σε χαμηλότερη θέση, βρέθηκε και η Απόδραση από τον εύθραυστο πλανήτη).

Πορεία σε δεκάδες φεστιβάλ κατά το 2020 έκανε και η ταινία Ηλεκτρικός κύκνος της Κωνσταντίνας Κοτζαμάνη, μετά την πρεμιέρα της στη Μόστρα της Βενετίας τον Σεπτέμβριο του 2019.

Συνολικά, κατά τη χρονιά που πέρασε, 14 ταινίες μικρού μήκους, της περιόδου 2019 και 2020, συμμετείχαν σε φεστιβάλ του εξωτερικού -το ΕΚΚ είναι συμπαραγωγός τους, ή υποστηρίζει οικονομικά την προώθησή τους.

Πρόκειται για τις ταινίες: Όλες οι φωτιές η φωτιά (31 φεστιβάλ, 3 βραβεία), Bella (14 φεστιβάλ, 3 βραβεία), Ηλεκτρικός κύκνος (55 φεστιβάλ, 18 βραβεία), Πρώτος έρωτας (11 φεστιβάλ, 4 βραβεία), Ρουζ (12 φεστιβάλ), Marie (7 φεστιβάλ, 4 βραβεία), Απόδραση από τον εύθραυστο πλανήτη (4 φεστιβάλ, 1 βραβείο), Hansel (12 φεστιβάλ, 3 βραβεία), Identity (13 φεστιβάλ), Στα βήματά της (1 φεστιβάλ), Motorway 65 (5 φεστιβάλ), Mare Nostrum (11 φεστιβάλ, 2 βραβεία), Route 3 (19 φεστιβάλ), Καρτ Ποστάλ από το τέλος του κόσμου (48 φεστιβάλ, 9 βραβεία).
Οι ταινίες Καρτ Ποστάλ από το τέλος του κόσμου, Index (ανεξάρτητη ελληνο-σουηδική παραγωγή του 2019) και Ο μήνας με τις Κυριακές (επίσης ανεξάρτητη παραγωγή) συμμετέχουν στη διαδικασία ανάδειξης των υποψηφίων για τα Όσκαρ στην κατηγορία της μυθοπλασίας Μικρού Μήκους.

Το ελληνικό ντοκιμαντέρ ταξιδεύει

Επτά ελληνικά ντοκιμαντέρ -με συμπαραγωγό το ΕΚΚ ή οικονομικό υποστηρικτή της προωθητικής καμπάνιας τους- συμμετείχαν πέρυσι σε φεστιβάλ του εξωτερικού αλλά και σε διεθνή του εσωτερικού. Πρόκειται για τις ταινίες: 1000m2 χρόνου, Les Bus, Εξπρές Σκοπελίτης, Ο τέταρτος χαρακτήρας, Μάρκος, Sundays, Η μεταφορά.

Σε Αγορές των φεστιβάλ και σε εργαστήρια

Σημαντικές δράσεις, που ενισχύουν την εξωστρέφεια της ελληνικής παραγωγής, είναι και οι συμμετοχές κινηματογραφικών σχεδίων στα τμήματα των Αγορών των φεστιβάλ, που διευρύνουν όλο και περισσότερο τον ρόλο τους στο σύγχρονο οπτικοακουστικό.

Στις Κάννες ταξίδεψαν 5 υπό εξέλιξη σχέδια -μέσω του προγράμματος Thessaloniki Goes to Cannes, για το οποίο συνεργάζονται το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Οι μυθοπλασίες: Dog της Γιάννας Αμερικάνου (υποστηριζόμενη από το ΕΚΚ), Πράσινη θάλασσα της Αγγελικής Αντωνίου (συμπαραγωγή του ΕΚΚ, που ολοκληρώθηκε και ήδη προβλήθηκε σε φεστιβάλ). Τα ντοκιμαντέρ: Esperanto του Στρατή Χατζηελενούδα (υποστηριζόμενο από το ΕΚΚ), Made in Vain του Μιχάλη Κλιούμη (υποστηριζόμενο από το ΕΚΚ) και η ελληνο-ισπανική συμπαραγωγή If it’s not OK it’s not the End.

Στο L’ Atelier της Cinefondation των Καννών επιλέχθηκαν το Animal, η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της Σοφίας Εξάρχου και το τουρκικό σχέδιο Balkaya, που έχει συμπαραγωγό την ελληνική Horsefly Films και υποστηρικτή το ΕΚΚ.

Στο σημαντικό εργαστήριο Feature Lab 2020 του Torino Film Lab επιλέχθηκε το σχέδιο Το φως που μένει (για την πρώτη ταινία μεγάλου μήκους του Ευθύμη Kosemund Σανίδη, σε παραγωγή της Horsefly Films). Στο πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν κάθε χρόνο 10 σχέδια ανερχόμενων σκηνοθετών από όλο τον κόσμο.

Στο πρόγραμμα TFL Next του Torino Film Lamb επιλέχθηκε το Souvenir του Θάνου Ψυχογιού (παραγωγής Bad Crowd με την υποστήριξη του ΕΚΚ).

Στο Venice Gap – Financing Market του Φεστιβάλ Βενετίας επιλέχθηκε το Iris της Μυρσίνης Αριστείδου.

Στο ολλανδικό Cinekid Script Lab επιλέχθηκε για πρώτη φορά για να συμμετέχει ελληνικό σχέδιο, το Ένα κορίτσι που το λένε Δία του Νίκου Νταγιάντα.

Στο Works in Progress του φεστιβάλ του Σεράγεβο βραβεύτηκαν ο παραγωγός Βασίλης Χρυσανθακόπουλος για το Ευαγγέλιο του Κίμωνα και η Ζακλίν Λέντζου για το σχέδιο της ταινίας Σελήνη, 66 ερωτήσεις. Και τα δύο είναι μυθοπλασίες μεγάλου μήκους υποστηριζόμενες από το ΕΚΚ.

Στο CineMart του 50ου Διεθνούς Φεστιβάλ του Ρόττερνταμ επιλέχθηκαν το Cora της Εύης Καλογηροπούλου (παραγωγή της Neda Film) και το Novak του Χάρη Λαγκούση (παραγωγή Heretic)

Στο πρόγραμμα First Film First του Ινστιτούτου Goethe –μια διεθνής πρωτοβουλία, με σκοπό την υποστήριξη νέων σκηνοθετών για να αναπτύξουν την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία τους, στην οποία το ΕΚΚ συμμετέχει ως εταίρος- επιλέχθηκε το Glory B του Κωνσταντίνου Αντωνόπουλου (παραγωγή της Faliro House). Το ίδιο σχέδιο θα συμμετέχει σε λίγο καιρό και στο Co-Production Market 2021 της Berlinale (Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου). Στο Official Project Selection της Berlinale θα ταξιδέψει επίσης άλλο ένα ελληνικό σχέδιο, το Αποκλονίστηκε η ψυχή μου του Σύλλα Τζουμέρκα (παραγωγή της Homemade Films).